Vertrouwen in de school - Wetenschappelijke Raad voor het ...

voldoende ruimte binnen bestaande bestel en regels?
fors deel van de noodzakelijke voorzieningen om met name ‘overbelasten’ aan
boord te houden wordt niet bekostigd. Het gaat om tientallen miljoenen euro’s.
Met zijn collega Piet Boekhoud van het Albeda College kijkt hij naar de gemeenten
en het rijk: “Dit kan toch niet? Jullie kunnen ons toch niet zo in de steek laten?”
(Het Onderwijsblad 2008: 29-31).
Een laatste, terugkerend gespreksonderwerp betreft de grootschaligheid van met
name roc’s. Indertijd hevig aangemoedigd door de nationale overheid om de efficiëntie
van de onderwijsorganisaties te bevorderen, stuit de enorme fusiedrift van
de laatste decennia op steeds fellere kritiek, ook van de huidige minister van ocw.
Velen zien er een belangrijke nadelige factor in die schooluitval bevordert. Grootschaligheid
leidt tot anonimiteit en daardoor tot een gebrek aan binding. Op één
roc kunnen 40.000 leerlingen rondlopen en 12 directeuren. Dat is een belangrijke
reden dat het zicht op de individuele leerling ontbreekt. Of zoals een van onze
gesprekspartners het uitdrukte: “Ik zeg altijd: de scholen die een eigen directeur
en schoolbestuur hebben, die doen het goed en de scholen die onderdeel zijn van
iets groots functioneren minder goed.”
“Dat is klinkklare onzin,” zegt onderwijsdeskundige Han Leune. “We hebben het
een en ander maal onderzocht en het is statistisch te weerleggen. Het is niet de
causale factor.” Hij lacht: “Ik zeg dat met enige spijt, omdat als dat wel zo zou zijn,
zou je een instrument hebben om er wat aan te doen.” Uit de praktijk valt algemeen
rector Diny Roodvoets hem bij: “Ik ben ervan overtuigd, dat het hele ver -
haal rondom sociale cohesie, achterstandssituaties en vroegtijdig schoolverlaten
veel beter tot z’n recht komt in een grote school waar meerdere kleine eenheden
onder vallen dan in een kleine eenpitter waar een directeur ook nog de postzegels
moet plakken.”
Ook In ’t Veld et al. (2006: 11) benadrukken dat een meer genuanceerd betoog
noodzakelijk is. Binnen een onderwijsinstelling, zeggen ze, zijn wel vijf of meer
schaalbegrippen te onderscheiden: de schaal van het leerproces varieert van een
groepsgrootte van één bij individuele begeleiding tot oneindig in het geval van
internetstandaarden. De omvang van de sociale groep waarin de leerling verkeert
– dikwijls de klas genoemd – is een tweede relevant schaalbegrip. Een schoolgemeenschap
bestaat nog indien ieders naam bekend is: dat gaat om een grootte
van vijfhonderd. De organisatie van een opleiding is nog doelmatig bij een schaal
van duizenden leerlingen, en de managementschaal van een onderwijsinstelling
ondervindt beneden de vijftigduizend leerlingen geen ernstige problemen. Zij
concluderen: “Het zijn vooral de eerste drie schalen die invloed uitoefenen op de
problematiek van voortijdig schoolverlaten.”
103