Vertrouwen in de school - Wetenschappelijke Raad voor het ...

58 vertrouwen in de school
Ook de cpb-0nderzoekers Van der Steeg en Webbink (2006) concluderen dat over
de effectiviteit van het beleid weinig valt te zeggen. Voorts signaleerde de Onderwijsraad
(2005c) dat met het versterkte accent op preventie binnen scholen in
de jaren negentig de “tussenvoorzieningen” zoals randgroep- en spijbelopvangprojecten
en het vormingswerk weliswaar verdwenen, maar daarmee niet de
jongeren. Veelal zijn de projecten daarom overgenomen of opnieuw gestart door
gemeenten, jeugdzorg, onderwijsinstellingen of bedrijfsleven. Dit heeft ertoe
geleid dat het bestaande aanbod groot is, maar ook versnipperd en ongelijksoortig
met een sterk projectmatig karakter. Daardoor ontbreekt volgens de Onderwijsraad
een – noodzakelijke – structurele voorziening voor werk- en ervaringsonderwijs
voor deze jongeren
In een recente vergelijking van vsv-beleid van zes Europese landen (Groot-Brittannië,
Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Zweden en België/Vlaanderen) noemen
Sardes-onderzoekers Van Tilborg en Van Es (2006a) de Nederlandse beleidsdrukte
als de belangrijkste reden voor het gebrek aan succes van de vsv-aanpak. Het
Nederlandse onderwijsstelsel heeft zich steeds opnieuw aangepast aan de potentiële
vsv-ers en dat heeft geleid tot een grote veelheid aan maatregelen, voorzieningen
en oplossingen. Alle mogelijke oplossingen die in het beleid van de andere
landen te vinden zijn, komen ook in het Nederlandse beleid terug. Het probleem
van het Nederlands vsv-beleid is dan ook niet dat oplossingen over het hoofd
worden gezien of nog niet bedacht zijn. Problematisch is veeleer dat alles wordt
geprobeerd en er maar weinig structurele keuzes worden gemaakt. Het beleid is, in
de woorden van Van Tilborg en Van Es (2006a: 4), “weinig gefocust”. Zij stellen:
“Kiezen voor alles, is niets kiezen of kiezen voor een pakket aan oplossingen dat
wellicht tekort zal blijven schieten omdat onvoldoende volume of onvoldoende
geconcentreerde inzet van middelen kan worden gerealiseerd.”
In Nederland wordt veel meer dan in andere landen ingezet op samenwerking
tussen het onderwijs, het welzijnswerk en zorgverleners. Volgens Van Tilborg en
Van Es neemt Nederland hierin “een eenzame positie in. Nergens in de onderzochte
landen wordt een zo sterk op samenwerking gerichte structuur aangetroffen
als in Nederland” (2006a: 5). Kennelijk wordt er in ons land veel verwacht van
synergie en samenwerking terwijl in andere landen ofwel op onderwijsinterne
danwel op buurtgerichte interventies wordt gefocust. Tegelijkertijd is het beleid
aan de bovenkant van de piramide sterk monosectoraal, d.w.z. men beweegt zich
niet voorbij de grenzen van de school en de daarmee verbonden bestuurlijk-institutionele
drempels. Vsv-beleid is altijd blijven vallen onder het ministerie van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Er is nooit een kabinetsbrede aanpak tot
stand gekomen, en ook op gemeentelijk niveau is het uitvalvraagstuk bij de sector
Onderwijs ondergebracht. Kortom, waar ‘overbelaste’ leerlingen feitelijk maatschappelijke
uitvallers zijn met een veel bredere problematiek, worden zij in de
toedeling van beleidsverantwoordelijkheid ‘gereduceerd’ tot schooluitvallers.