Vertrouwen in de school - Wetenschappelijke Raad voor het ...

wat hebben ‘overbelasten’ nodig?
om mbo-leerlingen te helpen of ouderejaars leerlingen van de eigen school, vanuit
de gedachte dat zij beter aansluiten bij de leefwereld van jongeren en, zo nodig,
daarin tegenwicht kunnen bieden.
De zorgadviesteams (zat’s) waarmee op het vmbo goede resultaten worden
behaald (zie paragraaf 2.2.3) zijn een goed voorbeeld van de ontwikkeling van de
ondersteuningsinfrastructuur binnen scholen. Vaste deelnemers in de zat’s zijn,
naast enkele leraren, de interne zorgcoördinator, een schoolarts of -verpleegkundige,
de leerplichtambtenaar en een schoolmaatschappelijk werker. Ook andere
spelers, zoals de bureaus jeugdzorg en de politie, kunnen aanschuiven. Hoewel de
zorgschil op het vmbo veel beter is ingericht dan op het mbo, wordt ook daar hard
nagedacht. roc De Leijgraaf in Oss is bijvoorbeeld nauwe samenwerking aangegaan
met zorgpartijen, overheden, regionaal bedrijfsleven en het uwv om in de
aangeboden individuele trajecten van het onderwijsadviescentrum precies de zorg
te kunnen geven die bij de jongere past. Voor ‘overbelasten’ zijn er inmiddels ook
op steeds meer roc’s zat’s ingericht.
De ondersteuningsinfrastuctuur wordt ook naar buiten toe ontwikkeld. Het gaat
daarbij vooral om het uitwisselen van informatie over leerlingen, kennis over
aanpak en samenwerking. Op het roc in Zaanstad worden leerlingen bij binnenkomst
niet gezien als mensen ‘met een schone lei’, maar de school maakt gebruik
van haar netwerk (toeleverend onderwijs, jeugdzorg, politie) voor informatie over
de leerlingen om ze de juiste zorg te kunnen bieden. Newalsing legt uit: “Alles wat
je op een school doet, daar moet de school zich verantwoordelijk voor voelen.”
Frontlijnwerkers kunnen van elkaar leren: “Een jongere kan het in de klas heel
slecht doen en gedragsproblemen vertonen, maar die kan een ideaal plaatje in de
buurt vormen of op het sportveld. Die informatie kan jou als leerkracht ook een
andere kijk geven op het gezin.”
Een recente verkenning duidt ook op een waaier van samenwerkingsverbanden
tussen scholen en wooncorporaties (Van Diepen 2007b). 2 Er zijn duidelijk verschillende
invullingslijnen te onderscheiden, uitgaande van een uiteenlopende taakopvatting.
Voor de corporaties geldt als een soort minimumbod een concentratie
op kerntaken: het ‘stapelen van stenen’. Een goede invulling van deze kerntaak
is wezenlijk, al was het maar voor de geloofwaardigheid bij zowel de ‘klanten’ als
bestuurders. Daarbovenop wordt steeds vaker een uitgebreidere verantwoordelijkheid
genomen of, zoals een Groningse corporatieman het uitdrukte: “We zien onszelf
nog steeds als huisvester, maar je ziet dat de grenzen wat aan het verschuiven
zijn.” In een “professionalsoverleg” met scholen, politie en welzijnswerk worden
bijvoorbeeld “schooluitval en slechte gezinnen” in kaart gebracht. “We hebben een
vroegsignaleringsrol gekregen. We zijn geen professioneel of psychiatrisch niveau,
maar we kunnen wel dingen doorgeven.” Hij waarschuwt: de andere sociale spelers
hebben de neiging graag het voortouw te laten aan de – sterke – corporatie: “Dat
77