Vertrouwen in de school - Wetenschappelijke Raad voor het ...

28 vertrouwen in de school
Internationale vergelijking
Hoe doet Nederland het in vergelijking tot andere landen? Dat is lastig te bepalen.
Alle onderzoekers waarschuwen dat het vanwege statistische problemen en
verschillende definities moeilijk is landen met elkaar te vergelijken. Dat gezegd
hebbende, bieden de analyses van Herweijer (2008: 50-76) wel een eerste houvast.
Waar het Nederlandse onderwijs op andere kwalititeitsindicatoren vaak behoort
tot de internationale top, bevindt het zich wat betreft schooluitval slechts in de
middenmoot, samen met landen als België, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en
Duitsland. De landen in onder andere Oost-Europa en Scandinavië kennen veel
lagere uitvalpercentages, terwijl Zuid-Europese landen als Spanje, Italië en Portugal
beduidend hoger uitkomen. Onlangs waarschuwde de oeso (2008) voor het
constant blijven van de Nederlandse uitval; vergelijkbare landen boeken namelijk
gestaag vooruitgang. Herweijer aan de andere kant concludeert dat het percentage
vsv-ers in Nederland sinds 2000 meer is afgenomen dan in de meeste andere
eu-lidstaten.
1.2 concentraties van schooluitval
Voor gericht beleid om schooluitval te bestrijden, is het nuttig beter zicht te krijgen
op waar de problematiek zich concentreert. De eerder gepresenteerde tabellen,
het werk van Herweijer en onze eigen analyses van het gegevensbestand van
ocw 3 bieden een aantal handvatten voor gerichte beleidsvorming: (a) schooluitval
concentreert zich op de lagere opleidingsniveaus en rond de overgang naar het
mbo, en (b) schooluitval is relatief hoog in harde kernen die met name in de grote
steden zijn te vinden.
1.2.1 piek op lagere niveaus en rond de overgang naar mbo
Zoals uit de tabellen blijkt, spitst het voortijdig schoolverlaten zich toe op de laagste
opleidingsniveaus. De uitval in het (v)mbo is veel hoger dan die in het havo
en vwo. Binnen het vmbo is de uitval in de basisberoepsgerichte leerweg (die
voorsorteert op mbo-2) vervolgens weer hoger dan in de kaderberoepsgerichte,
gemengde en theoretische leerweg (die voorsorteren op mbo-3 en mbo-4).
Hetzelfde patroon is nog sterker zichtbaar in het mbo: hoe lager het opleidingsniveau,
hoe groter de kans op uitval.
De overgang van het vmbo naar het mbo wordt door velen als een belangrijk
potentieel uitvalmoment gezien. Van de vmbo-gediplomeerden schrijft 94 pro -
cent zich direct aansluitend in voor een opleiding in het mbo en havo (Herweijer
2008: 155). Dat is op zich een hoog percentage, maar tegelijk moet echter worden
opgemerkt dat de resterende 6 procent toch nog gelijk staat aan zo’n 7.000 leerlingen
die ‘kwijtraken’. Dat is meer dan de totale jaarlijkse uitval uit het mbo-1.
Bovendien is niet gezegd dat wie zich inschrijft, ook daadwerkelijk komt opdagen.