Vertrouwen in de school - Wetenschappelijke Raad voor het ...

grote winkelstraten ‘op Zuid’. Het zijn kleine groepen die elkaar ‘bij de les’
moeten houden in een heel directe wisselwerking met hun docenten; de grote
schoolgebouwen van het Albeda zijn in alle opzichten ver weg.
3.2.2 voldoende goede leraren
wat hebben ‘overbelasten’ nodig?
Voldoende goede leraren, daar gaat het ook om. Een Amsterdamse lerares ligt
wakker van het docententekort, want ieder uur lesuitval is teveel voor dit type
leerlingen. “Ze willen laten zien dat ze er zijn en voldoen aan de regels, en iedere
keer worden ze dan eigenlijk weer afgewezen. Dat is niet goed, voor niemand,
maar voor onze leerlingen zeker niet.” Intensief leerlingcontact stelt echter speciale
eisen aan de capaciteiten van leraren. Is er een profiel voor dit soort leraren te
maken? Volgens Sean Clancy gaat het om “natuurlijk leiderschap”, waarbij de
nadruk ligt op persoonlijkheid, sociale vaardigheden, inschattingsvermogen en
interactie. Gerard Soetman van de Rotterdamse G.K. van Hogendorpschool maakt
het daarbij niet uit waar ze vandaan komen, die docenten, er is volgens hem
genoeg talent. “Die mensen lopen op straat, daar ben ik heilig van overtuigd.
Alleen krijg je in Nederland dan het idee van: moet het nou een bevoegde docent
zijn die gestudeerd heeft of is er nou gewoon een leuke vent of vrouw die met
kinderen wil werken. Het gaat erom wie je bent, het blijft mensenwerk.”
In het algemeen is het een probleem om leraren te vinden die én de capaciteiten én
de gedrevenheid hebben om de in meerdere opzichten intensieve omstandigheden
van scholen aan te kunnen. Zelfselectie speelt daarbij zeker een rol: “De goeden
gaan naar havo en vwo, en de minder gekwalificeerde of minder talentvolle naar
het vmbo, behoudens degenen dus die echt iets hebben met deze doelgroep”. Van
alle leraren op een roc kan én wil volgens onze gesprekspartners bovendien maar
een klein percentage dergelijk werk doen. Uit cijfers blijkt dat in de bve-sector
docenten beduidend minder met niet-vakgerelateerde activiteiten voor de school
bezig zijn dan in het vmbo: 70 procent van hen geeft aan daaraan geen enkele tijd
te besteden (Onderwijsraad 2007c: 45).
Een andere verklaring is gelegen in het pedagogisch onderwijs. Het overgrote deel
van de leraren op het vmbo en de roc’s komt van de lerarenopleidingen waar het
accent ligt op vakbekwaamheid, zowel qua curriculum als kennisoverdracht.
Dat is geen goede voorbereiding op de praktijk. Terwijl op nationaal niveau een
discussie woedt over de taal- en rekenvaardigheid van pabo-studenten, wordt
daarom aan de frontlijn ervaring uit het basisonderwijs ingezet om de structuur en
zorg op de school te verbeteren. Louise Specht vertelt dat op haar school in Delfshaven
alle kerndocenten van de basisschool komen, en dus een pabo-achtergrond
hebben. “Op de pabo is er veel meer psychologie, pedagogiek, veel meer ruimte
voor het individu.” Haar directeur Soetman “scout” op de basisscholen in de wijk:
“Als Sparta zo goede voetballertjes kan vinden, kan ik goede leraren vinden.”
73