Vertrouwen in de school - Wetenschappelijke Raad voor het ...

244 vertrouwen in de school
scherp doorgetrokken. Schoolgebouwen zijn beperkt ingericht voor dergelijke
activiteiten en sluiten bovendien meestal hun poorten rond vier uur. Ze vormen
dan een ‘dode’ plek in een chaotische fysieke omgeving die – zeker in de meest
kwetsbare buurten – op zich weinig goede podia biedt.
Verdergaande stappen zijn echter naar onze mening wenselijk. Traditioneel
worden dit “naschoolse activiteiten” genoemd, maar zeker voor de meest kwetsbare
leerlingen vormen ze belangrijke en leerzame activiteiten. Idealiter vervalt
daarom naar Scandinavisch voorbeeld het onderscheid tussen ‘schools’ en
‘naschools’ en is veeleer sprake van een geïntegreerd rooster. Het onderwijs in de
klas is dan slechts een van de onderdelen van een breder vormend aanbod van de
plusschool die bovendien door het leggen van sterke accenten een onderscheidend
aanbodprofiel kan ontwikkelen: muziek, sport, ondernemen...
Toeleiding naar werkgevers
Ten derde betreft het verbindingen met (aanstaande) werkgevers. Weer gaat het
om een relatief kwetsbare doelgroep: de leerlingen zijn niet alleen ‘overbelast’,
maar de huidige school heeft hen ook weinig te bieden. Abstract en theoretisch
leren gaat hen doorgaans minder goed af dan concreet, probleemgericht en context
rijk leren. Een realistische werkomgeving is bovendien goed voor het oefenen
van sociale vaardigheden. Het belang daarvan kan nauwelijks worden overschat.
Niet zelden missen ‘overbelasten’ de basale sociale vaardigheden die absoluut
onmisbaar zijn om het in werk en samenleving te redden.
In plusscholen zal daarom een groot deel van het leren bij voorkeur plaatsvinden
in een (gesimuleerde) werkomgeving, uiteraard onder intensieve begeleiding. In
extremo wordt de leerling een aspirant-werknemer, en is zijn opleiding een gezamenlijke
verantwoordelijkheid en coproductie van school en bedrijf. Daarmee
krijgt het plus-karakter voor de beroepspraktijkgerichte mbo-1/2 leerlingen de
vorm van een soort ‘vakschool’ (box 8.2). Een groot deel van die opleiding vindt
plaats ‘buitenschools’, d.w.z. binnen de muren van een leerwerkbedrijf. Daardoor
biedt het ‘leren bij de baas’ niet alleen een leercontext die beter aansluit op de kwaliteiten
en behoeften van ‘overbelaste’ leerlingen, maar ook veel betekenisvolle en
leerzame contacten met ‘normale’ mensen die zich reeds een plaats op de arbeidsmarkt
en in de samenleving hebben weten te veroveren, daarin voldoende de weg
kennen, tot voorbeeld kunnen dienen. De plusscholen verzorgen dan de – intensieve
– begeleiding van zowel de leerlingen als hun trainers binnen de bedrijven.
Voor het mbo is leren door te werken natuurlijk allesbehalve nieuw. Ruim een kwart
van de mbo-leerlingen volgt de beroepsbegeleidende leerweg (bbl) die voor minimaal
60 procent uit werken bestaat. In veel gevallen zou het goed zijn ook bol’ers
dichter bij de werkvloer te brengen, zodat voor hen een realistischer leercontext
ontstaat. Omgekeerd zal het in veel gevallen wenselijk zijn dat de begeleiding van