Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi - asmmmo

—Yılmaz Özbalcı, a) çalıntının gayrisafi karın oluşumu ile ilgilendirmesine
olanak bulunmadığı, bu nedenle gayri safi karın oluşumunda göz önünde tutulamayacağı,
ancak safi karın oluşumunda göz önünde tutulacağı, ticari faaliyet sonucu
oluşan gayri safi kazançtan safi kazanca varmak için hangi giderlerin indirileceğinin
40 ıncı maddede belirtildiği, 40 ıncı maddede de çalınan paraların ticari kazançtan
indirileceği biçiminde bir hüküm bulunmadığı, b) gerçi genel giderlerin yasada ayrı
ayrı sayılmadığı, ancak sınırının ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi
amacı ile sınırlandırıldığı, çalıntının ticari kazancın elde edilmesi ve idamesi ile
ilgili olmadığı, c) genel hukukta hırsızlığın mali sonuçları itibariyle yalnızca taraflar
arasında hüküm ifade edeceği, üçüncü kişilere etkisinin olmayacağı, vergi hukuku
alanında vergi alacağının bağlandığı olayın vukuu ile doğmuş bulunan vergi borcunu
etkilemesinin kabul edilemeyeceği dolayısıyla ticari kazançtan indirilemeyeceği
gerekçeleri ile ticari kazançtan indirilemeyeceğini belirtmektedir. (Oluş Yayıncılık
Gelir Vergisi Kanunu Yorum ve Açıklamaları, 2005 Sayfa 438-439)
—Recep Bıyık ve Aydın Kıratlı’nın birlikte yazdıkları Gelir ve Kurumlar Vergisi
Matrahlarının Tespitinde Giderler ve İndirimler (Yaklaşım Yayınları) başlıklı
kitabın 147-150 sayfalarında a) Çalınan mal ve paraların kazancın elde edilmesi ve
idame ettirilmesi ile ilgili olmadığı, b) Mukaveleye, ilama, kanun emrine dayanarak
ödenen tazminat olmadığı, c) VUK.nun 278 inci maddesine göre kıymeti düşen
mallar gibi değerlenemeyeceği veya 317 nci maddesine göre fevkalade amortisman
konusu olmayacağı, 288 inci maddeye göre karşılık da ayrılamayacağı gerekçeleri
ile ticari kazançtan indirilemeyeceği görüşü savunulmuştur.
Bu görüşlere aşağıdaki nedenlerle katılmıyoruz:
1.Türk vergi mevzuatında gayri safi kazanç tespitinden sonra safi kazanca
ulaşmak gibi bir kavram yoktur. Gayri safi kazanç değil, doğrudan kazanç tespit
edilir. Gelir Vergisi Kanununun 38 inci maddesine göre kazancın bilanço usulüne
göre dönem sonu öz sermayesi ile dönem başı öz sermayesi arasındaki fark olduğu
belirtilmiştir. Öz sermayeler saptanırken VUK.nun değerleme hükümleri göz
önünde tutulacak, işletmeden çekilen değerler bu farka eklenecek, işletmeye eklenen
değerler de bu farktan düşülecektir. GVK.nun 40 ve 41 inci maddeleri de göz
önünde tutulacaktır. Bu doğrudan safi kazanç tespitidir. Safi kazanç tanımıdır. GVK.
nun 39 uncu maddesinde de ticari kazanç bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat
ile giderler arasındaki fark olarak tanımlanmış; ticari kazancın bulunması için
hesap dönemi sonundaki emtia mevcudunun değerinin hasılata, dönem başındaki
emtia mevcudunun değerinin giderlere ekleneceği belirtilmiştir. Bu tanım da safi
kazanç tanımıdır. İşletme hesabı esasında kazanç tespitinde de VUK.nun değerleme
hükümleri ile GVK.nun 40, 41 inci madde hükümlerinin göz önünde tutulacağı
tekrarlanmıştır. 40 ve 41 inci maddelerin göz önünde tutulacağı hükmü gayrisafi
kazançtan safi kazanca geçiş aşaması olarak değerlendirilemez.
2.Gerek 38 inci maddeye göre, gerekse 39 uncu maddeye göre saptanan ticari
kazanç GVK.nun 40 ve 41 inci maddede belirtilen giderleri kapsamaktadır. 40
ve 41 inci maddede sayılan tüm giderler, işletmenin dönem sonu öz sermayesini
azalttığından bilanço usulüne göre tespit edilen kazançtan; gider niteliğinde olduğu
için de işletme hesabı esasına göre saptanan kazançtan indirilmişlerdir. Özellikle
40 ıncı madde hangi giderlerin işletme ile ilgili olduğunu belirlemek amacıyla düzenlenmiştir.
Tadadi nitelikte değildir. 40/1 madde işle ilgili giderlerin indirilebileceğini
belirtmiştir ki, bu belirleme yapılmamış olsa bile, işle ilgili giderler gene
ticari kazançtan indirilecekti. Çünkü hem 38 inci maddede, hem 39 uncu maddede
86
2008 Y›l› Gelir Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi
Ankara SMMMO