Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi - asmmmo
Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi - asmmmo
Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi - asmmmo
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
III. GAYRİMENKUL SERMAYE İRADININ YILLIK BEYANNAME İLE<br />
VERGİLENDİRİLMESİ<br />
Gayrimenkul Sermaye İradının Saptanması<br />
GVK.nun 71 inci maddesinde gayrisafi hasılattan, iradın sağlanması <strong>ve</strong> idamesi için<br />
yapılan giderler indirildikten sonra kalanın safi irat olduğu belirtilmiştir. Gayrimenkul<br />
sermaye iradında ticari kazanç, zirai kazanç <strong>ve</strong>ya serbest meslek kazancında<br />
olduğu gibi, kazancın saptanması için defter tutma yükümlülüğü yoktur. Tespit edilen<br />
hasılattan yasal yönden kabul edilen giderler düşüldükten sonra kalan safi irat<br />
beyan edilecektir.<br />
1. Gayrimenkul Sermaye İradında Hasılat<br />
Serbest meslek kazancında olduğu gibi, gayrimenkul sermaye iradında da elde etme,<br />
kiranın tahsil edilmesi esasına bağlanmıştır. Ancak serbest meslek kazancından<br />
farklı yönleri vardır. Serbest meslek kazancında tahsil esası mutlaktır. Gayrimenkul<br />
sermaye iradında ise, tahsil esasının yanında iradın tahakkukunun da gerçekleşmiş<br />
olması aranır. Kiranın peşin alınması durumunda, tahsil edilen kiranın tamamı, tahsil<br />
edildiği yılın geliri olarak elde edilmiş sayılmaz. Peşin kiranın, tahsil edildiği<br />
döneme isabet eden kısmı o dönemin geliri sayılır. Kalan peşin tahsilat, ertesi dönemin<br />
geliri olarak <strong>ve</strong>rgilendirilir. Ancak döneminde tahsil edilmeyen kira tutarı,<br />
o dönemde elde edilmiş sayılmaz, tahsil edildiği dönemde elde edilmiş sayılır. Örneğin,<br />
2004 yılında kiralanan binanın 2004, 2005 <strong>ve</strong> 2006 yılları için hesaplanan<br />
kira tutarının tamamı 2005 yılında tahsil edilmişse; 2004 <strong>ve</strong> 2005 dönemine ait kira<br />
toplamı 2005 yılının, 2006 yılına ait kira toplamı 2006 yılının hasılatı sayılacaktır.<br />
Bu genel ilkeden ayrı olarak gayrimenkul sermaye iradı hasılatında aşağıdaki özellikler<br />
göz önünde tutulmalıdır.<br />
1.1. Kiracının Gayrimenkulün Değerini Artırıcı Harcamaları<br />
VUK.nun 272 nci madde hükmüne göre gayrimenkulü genişleten <strong>ve</strong>ya ekonomik<br />
değerini devamlı olarak artıran harcamalar gayrimenkul maliyetine eklenir. Bu harcamalar<br />
kiracı tarafından yapılırsa, özel maliyet söz konusu olur. GVK.nun 272 nci<br />
maddesinde ise, kiracı tarafından gayrimenkulü genişleten <strong>ve</strong>ya iktisadi değerini<br />
devamlı olarak artıran eklemeler kira süresinin sonunda bedelsiz olarak kiralayana<br />
devir edilirse, devri tarihinde kiralayanın aynen elde ettiği hasılat sayılır. Bu devir<br />
bedelsiz <strong>ve</strong>ya düşük bedelle yapıldığında, emsal bedelle değerlenerek hasılat kabul<br />
edilir. Kiracının eklemeler için yaptığı harcamalar gayrimenkulü genişletici <strong>ve</strong><br />
iktisadi değerini devamlı artırıcı nitelikte değilse, kiralayana bedelsiz bırakılması<br />
durumunda, kiralayan yönünden hasılat sayılması söz konusu değildir.<br />
1.2. Kiranın, Kiralayanın Tasarrufu Altında Olması<br />
Tahsil esasına göre kiranın elde edilmesi, nakden kiralayana ödenmesi anlamında<br />
değildir. Kiracı, kirayı kiralayan adına kamu müessesesine, icra dairesine, bankaya,<br />
notere <strong>ve</strong>ya postaya yatırmışsa, kiralayanın da bilgisi varsa, kira geliri elde edilmiş<br />
sayılacaktır. Ayrıca kira olarak doğan alacağın başka bir kişiye temliki <strong>ve</strong>ya kiracıya<br />
olan borçla takası da tahsil hükmündedir (GVK Md.72).<br />
1.3. Kiracıdan Alınan Gider Karşılıkları<br />
Gider karşılığı olarak kiracıdan alınan paralar da kiralayan yönünden elde edilen<br />
hasılattır. Örneğin, kiracıdan kiranın dışında alınan ısıtma <strong>ve</strong> aydınlatma gideri gibi<br />
giderler de hasılattır. Gayrisafi iradın saptanmasında gerçek gider usulü benimsen-<br />
Ankara SMMMO<br />
2008 Y›l› <strong>Gelir</strong> <strong>Vergisi</strong> <strong>Beyanname</strong> Düzenleme <strong>Rehberi</strong><br />
127
Change language