Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi - asmmmo
Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi - asmmmo
Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi - asmmmo
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
4. Gayrimenkul sermaye iratları. Türkiye’de bulunan gayrimenkullerden<br />
elde edilenler ile bu mahiyetteki mal <strong>ve</strong> hakların Türkiye’de kullanılmasından elde<br />
edilenler <strong>ve</strong>ya Türkiye’de değerlendirilenler,<br />
5. Menkul sermaye iratları. Türkiye’de yatırılmış sermayeden elde edilenler,<br />
6. Diğer kazanç <strong>ve</strong> iratlar. Türkiye’de ifa edilen <strong>ve</strong>ya Türkiye’de değerlendirilen<br />
iş <strong>ve</strong>ya muameleden elde edilenler,<br />
Türkiye’de elde edilmiş sayılırlar.<br />
B. GVK na Göre Türkiye’de Değerlendirme<br />
GVK nun 7 nci maddesinde, bazı kazanç <strong>ve</strong> iratlarda; faaliyet, iş <strong>ve</strong>ya muamele<br />
Türkiye’de yapılmasa, mal <strong>ve</strong> hak Türkiye’de kullanılmasa bile Türkiye’de değerlendirilmişse,<br />
Türkiye’de elde edilmiş sayılacağı belirtilmiştir. Türkiye’de değerlendirmeden,<br />
ödemenin Türkiye’de yapılması; ödeme yabancı memlekette yapılmışsa<br />
Türkiye’de ödeyenin <strong>ve</strong>ya nam <strong>ve</strong>ya hesabına ödeme yapılanın hesaplarına intikal<br />
ettirilmesi <strong>ve</strong>ya karından ayrılmasının anlaşılacağı gene bu maddede belirtilmiştir.<br />
Örneğin yurt dışında yerleşik kurumun Türkiye’de icra edilmeyen serbest meslek<br />
faaliyeti için Türkiye’den ödeme yapılmış <strong>ve</strong>ya Türkiye’deki hesaplara intikal etmişse,<br />
serbest meslek kazancı Türkiye’de elde edilmiş sayılacaktır.<br />
III. DAR MÜKELLEFLERİN TÜRKİYE’DE ELDE ETTİKLERİ<br />
KAZANCIN SAPTANMASI<br />
KVK nun 22 nci maddesinde dar mükelleflerin kazancının saptanması için iki yöntem<br />
belirlenmiştir. Buna göre;<br />
1. İş yeri <strong>ve</strong>ya daimi temsilci vasıtasıyla elde edilen kazançların saptanması,<br />
2. Ticari <strong>ve</strong>ya zirai kazançlar dışında kalan kazanç <strong>ve</strong> iratların saptanması<br />
A. Dar Mükellefiyette Ticari <strong>ve</strong>ya Zirai Kazancın Saptanması<br />
1. Genel Olarak<br />
KVK nun 22 nci maddesinin (1) inci fıkra hükmünde, tam mükellef kurumlar için<br />
geçerli yöntemle belirlenecek kazancın, işyeri <strong>ve</strong>ya daimi temsilci yoluyla elde<br />
edilen kazanç <strong>ve</strong> iratlar olarak belirlenmiş olmasına karşın; hemen arkadan gelen<br />
ikinci fıkrada bunu sınırlayan hüküm getirilmiştir. Anılan (2) nci fıkra hükmünde,<br />
Dar mükellefiyete tabi kurumların ticari <strong>ve</strong>ya zirai kazançlar dışında kalan kazanç<br />
<strong>ve</strong> iratlarının kurumlar <strong>ve</strong>rgisinin tam mükellefiyetle ilgili kazanç tespit yöntemine<br />
göre değil, GVK na göre saptanacağı belirtilmiştir. Bu durumda, iş yeri <strong>ve</strong>ya daimi<br />
temsilci yoluyla elde edilen kazançlardan yalnızca ticari <strong>ve</strong> zirai kazancın KVK nun<br />
tam mükellefiyet hükümlerine göre saptanacağı sonucu çıkmaktadır. Oysa, serbest<br />
meslek kazancı da işyeri vasıtasıyla elde edilmiş olabilir. 22 nci maddenin (1) inci<br />
fıkrasına göre, işyeri vasıtasıyla elde edilen serbest meslek kazancının KVK nun<br />
tam mükellefiyet hükümlerine göre saptanması gerekirken, (2) nci fıkrada yalnızca<br />
ticari <strong>ve</strong> zirai kazancın bu yöntemle saptanacağı belirtilmiştir. Dolayısıyla, işyeri<br />
<strong>ve</strong>ya daimi temsilci vasıtasıyla elde edilen kazançlardan yalnızca ticari <strong>ve</strong>ya zirai<br />
kazançlara tam mükellefler için geçerli hükümler uygulanacaktır. Bu nedenle başlığa<br />
“İşyeri <strong>ve</strong>ya daimi temsilci vasıtasıyla elde edilen kazançların saptanması”<br />
olarak değil, “Ticari <strong>ve</strong>ya zirai kazancın saptanması”dedik.<br />
374<br />
2008 Y›l› <strong>Kurumlar</strong> <strong>Vergisi</strong> <strong>Beyanname</strong> Düzenleme <strong>Rehberi</strong><br />
Ankara SMMMO
Change language