Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi - asmmmo
Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi - asmmmo
Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi - asmmmo
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
6.Yabancı Ulaştırma <strong>Kurumlar</strong>ında Kurum Kazancının Tespiti<br />
Yürürlükten kalkan yasada 18 <strong>ve</strong> 19 uncu maddelerde düzenlenmiş olan bu konu<br />
yeni yasada tek maddede 23 üncü maddede düzenlenmiştir.<br />
Yabancı ulaştırma kurumlarının Türkiye’de elde ettikleri hasılat; Türkiye sınırları<br />
içinde gerçekleşen kara yolu taşımacılığı, Türkiye’deki yükleme limanlarından başlayan<br />
deniz <strong>ve</strong> hava yolu taşımacılığı <strong>ve</strong> Türkiye dışındaki taşımacılık faaliyeti için<br />
Türkiye’de satılan yolcu <strong>ve</strong> bagaj ücretleri <strong>ve</strong> komisyonlar olarak tanımlanmış; bu<br />
biçimde hesaplanan hasılata, ortalama emsal ücretleri uygulanarak <strong>ve</strong>rgi matrahının<br />
bulunacağı belirtilmiştir. Yürürlükten kalkan yasada ortalama emsal oranlarının<br />
Maliye Bakanlığı’nca belirleneceği hükme bağlanmışken , yeni yasada bu oranlar<br />
yasa hükmü olarak belirlenmiştir. Buna göre,Türkiye’de daimi <strong>ve</strong> arızi olarak çalışan<br />
bütün yabancı ulaştırma kurumları için, ortalama emsal oranları;<br />
a)- Kara taşımacılığında %12,<br />
b)- Deniz taşımacılığında %15,<br />
c)- Hava taşımacılığında %5<br />
olarak uygulanacaktır.<br />
B. Dar Mükellef <strong>Kurumlar</strong>ın Ticari <strong>ve</strong>ya Zirai Kazanç Dışındaki<br />
Kazançlarının Saptanması<br />
Dar mükellefiyette kazanç saptaması kazanç türleri ticari <strong>ve</strong> zirai kazanç ile bu kazanç<br />
<strong>ve</strong> iratlar dışında kalan gelirler olarak ikili düzenlenmiştir. Dar mükelleflerin<br />
ticari <strong>ve</strong> zirai kazançlarının yasanın tam mükelleflerle ilgili hükümlerine göre saptanacağı<br />
belirtilmiş, özellik gösteren durumlar ayrıca belirtilmiştir. Bu kazanç tespiti<br />
ile ilgili yukarıda gerekli açıklama yapılmıştır.<br />
<strong>Kurumlar</strong> <strong>Vergisi</strong> Kanununun 30 uncu maddesinde dar mükellef kurumlara yapılan<br />
ödemelerde <strong>ve</strong>rgi kesintisi düzenlenmiştir. Aynı maddenin 9 uncu fıkrasında da,<br />
“Bu maddeye göre <strong>ve</strong>rgi kesintisi yolu ile alınan kazanç <strong>ve</strong> iratlar için . . . beyanname<br />
<strong>ve</strong>rilmesi. . . ihtiyaridir” hükmü getirilmiştir. Dolayısıyla, ilke olarak, 30 uncu<br />
madde kapsamında <strong>ve</strong>rgi kesintisine tabi tutulmuş kazanç <strong>ve</strong> iratlarda <strong>ve</strong>rgilendirme<br />
biçimi yıllık <strong>ve</strong>ya özel beyanname ile olabileceği gibi, <strong>ve</strong>rgi kesintisinin nihai<br />
<strong>ve</strong>rgi kabul edilip, beyanname <strong>ve</strong>rilmemesi de mümkün olacaktır. 5520 sayılı Yasadaki<br />
30 uncu madde hükmü ile ilgili olarak, işyeri <strong>ve</strong>ya daimi temsilci vasıtasıyla<br />
elde edilen kazanç <strong>ve</strong> iratlar <strong>ve</strong> Türkiye’deki işyeri <strong>ve</strong>ya Türkiye’de bulundurulan<br />
daimi temsilci kullanılmadan elde edilen kazanç <strong>ve</strong> iratlar olmak üzere ikili bir ayırım<br />
yapılacağı anlaşılmaktadır. Bizim görüşümüz KVK nun 30 uncu maddesinde<br />
böyle bir ayırıma dayanak oluşturacak hüküm yoktur. Ancak, bu ayırım yapılmadan<br />
da dar mükellefiyette, anlamlı, tutarlı bir <strong>ve</strong>rgi uygulaması mümkün olmayacaktır.<br />
Yukarıda da belirttiğimiz gibi, KVK nun 22/1 maddesindeki “Dar mükellef kurumların<br />
iş yeri <strong>ve</strong>ya daimi temsilci vasıtasıyla elde edilen kazançlarının tespitinde,<br />
aksi belirtilmediği takdirde tam mükellef kurumlar için geçerli olan hükümler uygulanır”<br />
hükmü, işyeri <strong>ve</strong>ya daimi temsilci vasıtasıyla elde edilen kazanç <strong>ve</strong> iratlarda<br />
(kazanç <strong>ve</strong> iradın niteliği ne olursa olsun) kazanç tespitinin tam mükellef kurumların<br />
kazançları gibi yapılacağını belirlemektedir. Ancak hemen arkasından gelen<br />
2 inci fıkra hükmü, bu anlamla çelişmektedir. Bu fıkrada ”Dar mükellefiyete tabi<br />
kurumların ticari <strong>ve</strong>ya zirai kazançları dışında kalan kazanç <strong>ve</strong> iratları hakkında,<br />
<strong>Gelir</strong> <strong>Vergisi</strong> Kanunun bu kazanç <strong>ve</strong> iratların tespitine ilişkin hükümleri”nin uygu-<br />
Ankara SMMMO<br />
2008 Y›l› <strong>Kurumlar</strong> <strong>Vergisi</strong> <strong>Beyanname</strong> Düzenleme <strong>Rehberi</strong><br />
379
Change language