Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi - asmmmo
Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi - asmmmo
Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi - asmmmo
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
. Kıdem tazminatı karşılığı<br />
Muhasebe Uygulama Tebliğlerinde, hizmet erbabı için her yıl kıdem tazminatı karşılığı<br />
ayrılması gerektiği belirtilmiştir. İşçiler kıdem tazminatını hak ettiklerinde,<br />
kıdem tazminatları bu karşılıktan ödenecektir. Aynı muhasebe uygulama tebliğinde<br />
kıdem tazminatı karşılığının ticari kazançtan <strong>ve</strong>ya kurum kazancından indirilemeyeceği,<br />
kanunen kabul edilmeyen gider olarak matraha ekleneceği belirtilmiştir.<br />
Karşılık ayrılması, bir değerleme işlemidir. Vergi kanunları uygulamasında değerleme<br />
hükümleri Vergi Usul Kanununda düzenlenmiştir. VUK.nun 175 <strong>ve</strong> 257<br />
nci maddesi muhasebe usullerini belirleme yetkisini Maliye Bakanlığı’na <strong>ve</strong>rmiş<br />
Maliye Bakanlığı bu yetki ile Muhasebe Uygulama Tebliğlerini yayınlamıştır. Dolayısıyla<br />
kıdem tazminatı karşılığı ayrılması VUK.nun koyduğu bir zorunluluktur.<br />
Vergi Usul Kanununa uygun olarak ayrılan karşılıklar, kazancın Vergi Usul Kanunu<br />
hükümlerine göre saptanması anlamındadır. Vergi Usul Kanununa uygun saptanan<br />
kazanç ilke olarak <strong>ve</strong>rgilendirilecek kazancı belirler. Bu kazanca ancak maddi <strong>ve</strong>rgi<br />
kanunlarında sayılan (GVK.nun 41 inci maddesi KVK.nun 11 inci maddesi, Motorlu<br />
Taşıtlar Kanunu, Özel İletişim <strong>Vergisi</strong> Kanunu gibi) ödemeler eklenebilir. Maddi<br />
kanunlar dışında muhasebe uygulama tebliği ile VUK. gereğince belirlenmiş kazancın<br />
üzerinde matrah saptanması mümkün değildir. Görüşümüz bu olmakla birlikte,<br />
Maliye Bakanlığı’nın <strong>ve</strong> yargı mercilerinin kıdem tazminatı karşılığı ayrılacağı; ancak,<br />
bu karşılık giderinin kanunen kabul edilmeyen gider olarak matraha ekleneceği<br />
görüşünde olduğunun altını çizmeyi gerekli görüyoruz.<br />
5.1.2.12. Öğrenim <strong>ve</strong> Uygulama Giderleri<br />
GVK.nun 28 inci maddesinde resmi <strong>ve</strong> özel müesseseler <strong>ve</strong> şahıslar hesabına yabancı<br />
memleketlerde tahsilde <strong>ve</strong> stajda bulunan öğrenci <strong>ve</strong> memurlara gider karşılığı<br />
olarak <strong>ve</strong>rilen paralar gelir <strong>ve</strong>rgisinden istisna edilmiştir. Resmi müesseselerin<br />
öğrenim <strong>ve</strong> staj giderlerinin <strong>ve</strong>rgiden istisnasının sınırlarının çizilmesi kolaydır.<br />
Kaldı ki GVK.nda “Müteferrik İstisnalar” başlığı altında yapılan düzenleme genel<br />
olarak bu ödemelerin ücret olarak <strong>ve</strong>rgilendirilmemesinin sınırlarını çizmektedir.<br />
Bu ödemeler gelir <strong>ve</strong> kurumlar <strong>ve</strong>rgisi matrahından indirilmek <strong>ve</strong>ya indirilmemek<br />
yönünden de önemlidir. Öğrenim <strong>ve</strong> staj giderlerinin ticari kazançtan indirilip indirilemeyeceği<br />
üzerinde de durmamız gerekmektedir. Bu yönden özel müesseseler<br />
<strong>ve</strong> şahısların bu tip ödemelerinin değerlendirilmesi gerekir. GVK.nun 28 inci maddesinde<br />
özel müesseseler tarafından yapılan ödemelerin, benzeri Devlet öğrenci <strong>ve</strong><br />
memurlarına <strong>ve</strong>rilen tutardan fazla olduğu takdirde, fazlası ücret olarak <strong>ve</strong>rgilendirilecektir.<br />
Öğretim <strong>ve</strong> uygulama giderlerinin (tahsil <strong>ve</strong> tatbikat ödemeleri) üzerinde<br />
ticari kazançtan indirilme yönünden irdelenmesine ağırlık <strong>ve</strong>receğiz. Çünkü<br />
bu ödemelerin niteliği ücret tanımına genellikle uygun değildir. Ücret kapsamında<br />
olmadığı zaman tahsil <strong>ve</strong> tatbikat ödemelerinin gider olarak ticari kazançtan indirilmesinde<br />
bazı koşullar aranmak durumundadır.<br />
a. Hizmet erbabı <strong>ve</strong> öğrencilerin öğrenim <strong>ve</strong> uygulama giderleri<br />
GVK.nun 28 inci maddesinde tahsil <strong>ve</strong> tatbikat ödemeleri, hizmet erbabı <strong>ve</strong> öğrenciler<br />
olarak ikili bir ayırıma tabi tutulmuştur. Gerek öğrenci için gerek hizmet<br />
erbabı için öğrenim <strong>ve</strong> uygulama giderlerinin ücret niteliğinde bir gelir olduğu tartışmalıdır.<br />
Çünkü ücret geliri hizmet karşılığı olmak <strong>ve</strong> kendi hür iradesi ile tasarruf<br />
edilmek gibi iki öğeyi içerir. Öğrencinin öğrenim <strong>ve</strong> uygulama giderinin ödenmesi<br />
genellikle hizmet karşılığı değildir. Hizmet erbabı yönünden ise, tahsil <strong>ve</strong> tatbikat<br />
ödemesi, hizmet erbabının hür iradesi ile yaptığı bir tasarruf niteliği kazanmamak-<br />
66<br />
2008 Y›l› <strong>Gelir</strong> <strong>Vergisi</strong> <strong>Beyanname</strong> Düzenleme <strong>Rehberi</strong><br />
Ankara SMMMO
Change language