Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi - asmmmo
Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi - asmmmo
Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi - asmmmo
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
3. <strong>Kurumlar</strong>ın Zirai Faaliyetten Doğan Kazançlarının Saptanması<br />
KVK nun 6 ncı maddesinde, kurumların zirai faaliyetten doğan kazançlarının saptanmasında<br />
GVK nun 59 uncu maddesinin son fıkra hükmünün göz önünde tutulacağı<br />
belirtilmiştir. GVK 59 uncu maddesinin son fıkra hükmü, zirai kazancın bilanço<br />
usulüne göre saptanmasında, zirai kazancın, zirai işletme hesabı ile ilgili 56, 57<br />
<strong>ve</strong> 58 inci maddelere yollama yapılmakta; yani zirai işletme hesabı ile ilgili GVK<br />
hükümlerinin uygulanacağı belirtilmektedir. Dolayısıyla kurumların zirai faaliyet<br />
kazancı da GVK nun bu hükümleri göz önünde tutularak saptanacaktır.<br />
B. Kurum Kazancının İşletme Hesabına Göre Saptanması<br />
Yukarıda da belirttiğimiz gibi, Maliye Bakanlığı’nın işletme defteri tutmasına izin<br />
<strong>ve</strong>receği kurumlar sermaye şirketleri <strong>ve</strong> kooperatifler dışında kalanlardır. Bunlardan<br />
iktisadi devlet teşekküllerinin işletme hesabı defteri ile muhasebelerini yürütmeleri<br />
zaten söz konusu değildir. Maliye Bakanlığı işletme hesabı kullanılmasına<br />
çok ender olarak izin <strong>ve</strong>rmektedir. Dolayısıyla kurum kazancının işletme hesabı<br />
esasına göre saptanması yaygın bir yöntem değildir.<br />
İşletme hesabı esasına göre kazanç, VUK nun 193-196 maddelerinde GVK nun 39<br />
uncu maddesinde düzenlenmiştir. “<strong>Gelir</strong> <strong>Vergisi</strong> <strong>Beyanname</strong> Düzenleme <strong>Rehberi</strong>”<br />
nde açıkladığımız için burada yinelemeyeceğiz.<br />
II. KURUM KAZANCI VE DÖNEMSELLİK İLKESİ<br />
KVK nun 6 ncı maddesinde kurumlar <strong>ve</strong>rgisinin, bir hesap dönemi içinde ekle<br />
edilen safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı belirtilmiştir. Bu hüküm göz<br />
önünde tutularak, bazı giderlerin kazançtan indirilmesi ya da indirilmemesi; bazı<br />
gelirlerin de kazanca eklenmesi <strong>ve</strong>ya eklenmemesi dönemsellik ilkesine dayandırılmaktadır.<br />
Dönemsellik ile tahakkuk <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rgi ziyaı kavramlarının iç içe geçtiği bazı durumlar<br />
<strong>ve</strong>rgi uygulaması yönünden özellik göstermektedir.<br />
A. Dönemsellik İlkesi Ve Tahakkuk Etmemiş <strong>Gelir</strong>, Gider<br />
GVK nun dönemsellik ilkesi ile kurumlar <strong>ve</strong>rgisinin dönemsellik ilkesi birbirinden<br />
farklı değil, aynıdır. Gerek ticari kazancın, gerek kurum kazancının bilanço usulüne<br />
göre saptanmasında öz sermaye karşılaştırması yapılacak, işletmeden çekilen kıymetler<br />
farka eklenecek, işletmeye eklenen kıymetler de farktan düşülecektir. Ayrıca<br />
GVK nun 40 <strong>ve</strong> 41 inci madde hükümleri ile, KVK nun 8,9,10, <strong>ve</strong> 11 inci madde hükümleri<br />
de göz önünde tutulacaktır. Bu yasa hükümlerinin dışında dönemsellik ilkesi<br />
dayanak yapılarak, ticari kazancın <strong>ve</strong>ya kurum kazancının değişmesi söz konusu<br />
olmamak gerekir. KVK nda özel olarak belirlenen 8,9,10 <strong>ve</strong> 11 inci maddelerde<br />
sayılan giderler ile kurumlar <strong>ve</strong>rgisine özgü istisnalar dışında, kurumlar <strong>ve</strong>rgisi için<br />
ayrı gelir <strong>ve</strong>rgisi için ayrı bir matrah saptaması yoktur. Bir başka anlatımla, GVK<br />
nun 38, 40,41 KVK nun 8,9,10,11 hükümleri dışına çıkılarak, dönemsellik ilkesine<br />
dayanılarak farklı kazanç saptanmasının mümkün olmadığı görüşündeyiz.<br />
Oysa, VUK, GVK <strong>ve</strong> KVK nun hiçbir maddesi dayanak gösterilmeden kurumlar<br />
<strong>ve</strong>rgisi mükelleflerinin, Vergi Usul Kanununa göre değerlenmiş öz sermaye farkı,<br />
yasa hükümleri ile sayılmış kazançtan indirilecek <strong>ve</strong> indirilemeyecek giderler göz<br />
önünde tutulduktan sonra saptanan kurum kazancına, hesap dönemi geçtikten sonra<br />
dönemsellik ilkesi gerekçe gösterilerek, ertesi yılda ödenen <strong>ve</strong> cari yıl kayıtlarında<br />
hiç bulunmayan bazı ödemelerin kazançtan indirilebileceği konusunda idarenin <strong>ve</strong><br />
Ankara SMMMO<br />
2008 Y›l› <strong>Kurumlar</strong> <strong>Vergisi</strong> <strong>Beyanname</strong> Düzenleme <strong>Rehberi</strong><br />
303
Change language