Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi - asmmmo
Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi - asmmmo
Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi - asmmmo
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
miştir. GVK.nun 9 uncu maddesinde Esnaf Muaflığı başlığı altında, esnaf muafiyeti<br />
kapsamına gireceklerin nitelikleri, genel <strong>ve</strong> kişiye özel olmak üzere iki grupta<br />
toplanabilir:<br />
1. Esnaf Muaflığının Genel Koşulları<br />
1.1.Ticari, Zirai <strong>ve</strong>ya Mesleki Kazancı Nedeniyle Gerçek Usulde<br />
<strong>Gelir</strong> <strong>Vergisi</strong> Mükellefi Olmamak<br />
Ticari, zirai <strong>ve</strong>ya mesleki kazanç 4369 sayılı Yasadan önce gerçek <strong>ve</strong> götürü usule<br />
göre <strong>ve</strong>rgilendirilirken; 1998 yılında kabul edilen <strong>ve</strong> yayınlanan 4369 sayılı Yasa<br />
ile ticari, zirai <strong>ve</strong> mesleki kazançlarda götürü <strong>ve</strong>rgileme usulü kaldırılmıştır. Dolayısıyla<br />
bu koşulun, ticari, zirai <strong>ve</strong> mesleki kazancı nedeniyle gelir <strong>ve</strong>rgisi mükellefi<br />
olmamak biçiminde anlaşılması gerekir. Başka ticari, zirai <strong>ve</strong>ya mesleki faaliyeti<br />
nedeniyle gelir <strong>ve</strong>rgisine tabi olanlar esnaf muaflığından yararlanamayacaklardır.<br />
Ücret, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı, diğer kazanç <strong>ve</strong> irat niteliğindeki<br />
kazançları nedeniyle gelir <strong>ve</strong>rgisi mükellefi olanlar esnaf muaflığından<br />
yararlanacaklardır. Ayrıca zirai hasılatı üzerinden <strong>ve</strong>rgi kesintisi yoluyla gelir <strong>ve</strong>rgisi<br />
ödeyenler de gerçek usulde <strong>ve</strong>rgi mükellefi sayılmayacaklarından esnaf muaflığından<br />
yararlanacaklardır. Ancak basit usulde ticari kazanç elde edenlerin esnaf<br />
muaflığından yararlanmaları uyuşmazlık konusu olabilecektir.<br />
1.2.<strong>Gelir</strong> <strong>ve</strong> <strong>Kurumlar</strong> <strong>Vergisi</strong> Mükelleflerine Devamlılık <strong>ve</strong><br />
Bağlılık Gösterecek Biçimde Çalışmamak<br />
Devamlılık <strong>ve</strong> bağlılık, iş<strong>ve</strong>ren ile işçi (hizmetli) arasındaki ilişkinin niteliğidir. Ücreti<br />
nedeniyle gelir <strong>ve</strong>rgisi mükellefi olanların esnaf muafiyetinden yararlanacağını<br />
yukarıda belirtmiştik. Burada sözü edilen devamlılık <strong>ve</strong> bağlılık ticari, zirai, mesleki<br />
faaliyet yönünden değerlendirilmek durumundadır. Ticari, zirai, mesleki faaliyet<br />
yönünden devamlılık <strong>ve</strong> bağlılık durumunun belirlenmesi çok zordur. <strong>Gelir</strong> <strong>ve</strong> kurumlar<br />
<strong>ve</strong>rgisi mükellefinin işini tamamlayıcı bir iş sürekli yapılıyorsa, devamlılık<br />
<strong>ve</strong> bağlılığın bulunduğunun kabul edilmesi gerekir. Hukuki bağlılığın değil, ekonomik<br />
bağlılığın anlaşılması gerekir. Örnek <strong>ve</strong>rmek gerekirse, un imal <strong>ve</strong> satımı ile<br />
uğraşan bir değirmen işletmesine sürekli buğday sağlayan kişi, esnaf muaflığından<br />
yararlanamayacaktır.<br />
2. Esnaf Muaflığının Özel Koşulları<br />
2.1.Gezici Olarak <strong>ve</strong>ya Bir İşyeri Açmaksızın Perakende Ticaretle Uğraşanlar<br />
GVK.nun 9 uncu maddesinin 1 inci bendinde motorlu nakil vasıtaları kullanmamak<br />
şartı ile, gezici olarak <strong>ve</strong>ya bir işyeri açmaksızın perakende ticaret ile uğraşanlar<br />
<strong>ve</strong>rgiden muaf esnaf sayılmışlardır. Bu nitelikteki esnafın <strong>ve</strong>rgiden muaf olabilmesi<br />
için:<br />
1) Ticari <strong>ve</strong>ya sınai faaliyet gezici <strong>ve</strong>ya bir işyeri açmaksızın yürütülmelidir.<br />
Gezicilik <strong>ve</strong> işyeri açmamak birlikte değerlendirilmeyecektir. Esnaf, işyeri açmaksızın<br />
ticari faaliyetini sürdürüyorsa, gezici olmamasına rağmen esnaf muaflığından<br />
yararlanabilecektir. Örneğin, belli bir sokağın, belli bir yerinde <strong>ve</strong>ya bir iş hanının<br />
kapısında ticari faaliyette bulunulması durumunda, gezici olmadığı gerekçesiyle esnaf<br />
muafiyetinin bu özel koşulunu ihlal etmiş sayılmayacaktır.<br />
2) Vergi yasalarımızda kullanılan “işyeri” kavramı, VUK.nun 156 ncı maddesinde<br />
ayrıntılı olarak tanımlanmıştır. VUK.nun 156 ncı maddesine göre, “ticari, sınai,<br />
zirai <strong>ve</strong> mesleki bir faaliyetin icrasına tahsis edilen <strong>ve</strong>ya bu faaliyetlerde kulla-<br />
Ankara SMMMO<br />
2008 Y›l› <strong>Gelir</strong> <strong>Vergisi</strong> <strong>Beyanname</strong> Düzenleme <strong>Rehberi</strong><br />
11
Change language