Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
56<br />
FOTO: ALMEDIN ZUKI]<br />
Zabilješke iz tranzicije:<br />
Kriju li pisci<br />
kartu u rukavu<br />
Osman Zuki}<br />
Podmitljivost pisaca koji su sretni izašli iz komunisti~kog<br />
mraka i ušli u prostrane odaje Novog svijeta<br />
(honorari, izdava~ke ku}e, promocije, prevodi) prouzrokovala<br />
je pad moralnih principa. Postkomunisti~ka i<br />
postsovjetska (u Makanjinovu slu~aju) era natjerala je<br />
izvjesnog gospodina Petrovi~a (pisca) da luta hodnicima<br />
podzemlja non-stop koketiraju}i sa velikanima ruske<br />
knji`evnosti (Gogolj, Dostojevski, ^ehov, Ljermontov),<br />
uz to pišu}i u uslovima koji su mnogo pogodniji za<br />
pisca nego su bili u vrijeme totalitarizma, da trijumfuje<br />
priznanjem kako je nemogu}e sa~uvati svoj ego (poetiku)<br />
u doba posttotalitaristi~ke „~udovišnosti”.<br />
Prošlo je više od deset godina od kada su knji`ari<br />
otkupili i objavili roman Andergraud, ili: junak našeg<br />
doba ruskog pisca Vladimira Makanjina. Makanjin je<br />
uspio, deset godina nakon pada gvozdene zavjese i<br />
urušavanja komunizma, kao i Sovjetskog saveza, kroz<br />
naraciju i perspektivu glavnog protagoniste u romanu,<br />
izvjesnog gospodina Petrovi~a, sa`eti duh<br />
novog vremena i odgovoriti izazovima novog totalitarizma<br />
koji je svoju legitimizaciju sproveo opšteprihva}enom<br />
naracijom liberalizma i ljudskih sloboda.<br />
Sli~na situacija se desila i u drugim zemljama tzv.<br />
Isto~nog bloka u kojima je proces tranzicije kroz koji<br />
je obavljena vesternizacija društava ušao u knji-<br />
`evni prostor i na taj na~in ga obilje`io. Hod tranzicije<br />
koji je za posljedicu imao urušavanje sistema<br />
vrijednosti na ra~un novog društvenog poretka koji<br />
}e, tobo`e, izjedna~iti prava društvima, kako s jedne,<br />
tako i sa druge strane Berlinskog zida, osjetilo je<br />
i bosanskohercegova~ko društvo zajedno sa ostalim<br />
zemljama nastalim raspadom Jugoslavije. Samo,<br />
razlika izme|u knji`evnosti eks-jugoslavenskih prostora<br />
i npr. poljske, ruske ili ~eške knji`evne produkcije<br />
7 ogleda se u tome što pisci ju`noslavenskih jezika<br />
nisu, ili su u neznatnoj mjeri iznjedrili knji`evnost<br />
koja bi prekinula, i iz druge perspektive se obra~unala<br />
sa totalitarnim silama, naglašavaju}i problem<br />
tranzicijske ere u koju su ušli.<br />
7 Isp. Otvoreno suo~enje s tranzicijom. U: Endru Baruh Vahtel, Knji`evnost Isto~ne Evrope u doba postkomunizma, Stubovi kulture,<br />
Beograd, 2006. (prev. Ivan Radosavljevi})
Change language