Untitled - CEEMaR

104 Lala 1973-1981
,, W latach 1971-1975 nastąpiła zmiana profilu zadań MIR. Działalność Instytutu została
wyraźnie ukierunkowana na zagadnienia techniczne i technologiczne. Zjawisko to
wystąpiło po wpływem potrzeb morskiego przemysłu rybnego, nie dysponującego dotychczas
własnym ośrodkiem projektowo-konstrukcyjnym i doświadczalnym, który zajmowałby
się szeroko pojętymi zagadnieniami techniki rybackiej. MIR obok swoich funkcji
naukowo-badawczych w coraz szerszym zakresie zajmuje się zagadnieniami projektowo-konstrukcyjnymi
i w coraz większym stopniu nabiera charakteru placówki naukowo-technicznej.
"
Tendencja taka prowadziła według mojej oceny do nadmiernej rozbudowy Instytutu
i odchodzenia w coraz większym stopniu od prac naukowych. Dawałem temu wyraz publicznie,
co nie sprzyjało najlepszemu układaniu się mojej współpracy z dyrektorem MIR.
Dnia 22 grudnia 1975 roku „Profesor Siedlecki" wypłynął z Gdyni na pierwszą polską
morską ekspedycję antarktyczną. Jej inicjatorem był doc. S. Rakusa-Suszczewski (patrz strona
77) z Instytutu Ekologii PAN. W jego obszernym życiorysie, napisanym w 1999 roku
i będącym w moim posiadaniu czytamy:
„W 1975 roku z mojej inicjatywy, za poparciem władz Polskiej Akademii Nauk, Ministerstwa
Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej oraz Morskiego Instytutu Rybackiego
współorganizowałem pierwszą wyprawę morską do Antarktyki na statkach „Profesor
Siedlecki" i „Tazar", która zapoczątkowała samodzielne polskie badania naukowe
i sprowadziła na łowiska antarktycznepolskąflotę rybacką. Kierując badaniami naukowymi
wyprawy dwóch statków, wybrałem rejon badań, ustaliłem sposób ich prowadzenia
i zakres, dobrałem zespół ludzi z wielu ośrodków w Polsce. "
Przytoczyłem ten cytat, ponieważ w publikacjach i innych opracowaniach MIR nie napisano,
kto był pomysłodawcą tego przedsięwzięcia oraz uzyskał środki finansowe PAN na jego
realizację, o czym nie mówi się w cytacie.
Kierownikiem tej wyprawy był doc. Dutkiewicz, a jego zastępcą do spraw naukowych
doc. Rakusa-Suszczewski. Obaj płynęli na „Profesorze Siedleckim", dowodzonym przez kpt.
Babiaka. Kapitanem trawlera przetwórni „Tazar" z przedsiębiorstwa połowów dalekomorskich
„Odra" w Świnoujściu był Józef Muzia*. Ekipa naukowa, licząca 29 osób, składała się w większości
z pracowników MIR oraz osób z PAN i innych placówek naukowych. Małą grupą
naukowców zamustrowanych na „Tazarze" kierował Maciej Krzeptowski z Oddziału MIR
w Świnoujściu.
Ekspedycję nazwano krylowa, gdyż jej celem było zbadanie możliwości połowów i wykorzystania
tego małego antarktycznego raczka.
W drodze ku zachodniej Antarktyce zawinięto do Montevideo, gdzie pobrano paliwo,
prowiant i wodę, a na statek przybył ambasador PRL w Urugwaju.
W dniu 27 stycznia 1976 roku „Profesor Siedlecki" przeszedł Cieśninę Drake'a i nazajutrz
rozpoczął pierwsze w historii polskiego rybołówstwa morskiego połowy kryli na pozycji
63° 33' S, 65°56' W, w rejonie na zachód od Cieśniny Bransfielda. Przez następne dwa miesiące
prowadzono połowy kryli i ryb oraz badania hydrologiczno-biologiczne na obszarze od
Południowych Szetlandów po Południowe Orkady i Sandwiche, aż do Południowej Georgii.
*Zc względu na konieczność oszczędzania miejsca nic mówię dalej o działalności tego statku w ramach
ekspedycji.