Untitled - CEEMaR

Lata 1953-1964 73
17.25, kiedy „Birkut" trałował, nagle zaczął posuwać się wstecz i przechylać na prawą burtę.
Po chwili pękła jedna z lin trałowych. Zatrzymano silnik. „Birkut" nadal posuwał się ku tyłowi,
co nasunęło jego załodze myśl, że okręt podwodny dostał się we włok, albo o niego zaczepił
i ciągnie statek. Z „Birkuta" wystrzelono czerwone rakiety. Zauważono, że opodal statku wypłynęła
na powierzchnię wody boja, z której po chwili wystrzeliły czerwone rakiety. Aby uwolnić
się od okrętu podwodnego przecięto drugą linę trałową. Po kilku czy kilkunastu minutach
w odległości paru kabli od „Birkuta" wynurzył się radziecki okręt podwodny. Na tym wszystko
szczęśliwie się skończyło.
O działalności MIR w 1964 roku, a raczej o tym, co działo się wówczas w Instytucie,
niewiele można powiedzieć na podstawie dostępnych źródeł. Ze sprawozdania za ten okres
wynika, że MIR został wtedy uznany za „placówkę wiodącą w pracach naukowo-badawczych
w dziedzinie rybołówstwa morskiego." Oprócz Instytutu prace takie prowadzono w Centralnym
Laboratorium Przemysłu Rybnego w Gdyni (CLPR) oraz w pewnym niewielkim zakresie
w powstałych w owym czasie Zakładowych Ośrodkach Naukowo-Technicznych w większych
przedsiębiorstwach branży.
W dniu 5 marca Instytut zorganizował sympozjum poświęcone biologicznym i technicznym
aspektom rybackiej eksploatacji Bałtyku i Morza Północnego. Podobnie jak w poprzednim
roku, także i w tym sympozjum uczestniczyli przedstawiciele Ministerstwa Żeglugi, sejmowej
Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi, urzędów morskich, ZGR i przedsiębiorstw
zgrupowanych w tym zjednoczeniu oraz niektórych uczelni wyższych.
Na początku października utworzono nową, samodzielną komórkę organizacyjną w pionie
naukowym - Ośrodek Zwiadów Rybackich, którego kierownikiem został Stanisław Rymaszewski,
dotychczasowy kierownik Wydziału Połowów przedsiębiorstwa połowów kutrowych
„Arka" w Gdyni. Kończył sopocką WSE. Pierwszymi jego współpracownikami w MIR zostali:
Wincenty Kretkowski i Witold Lenkiewicz, przeniesieni do Instytutu z przedsiębiorstwa
połowów kutrowych „Szkuner" we Władysławowie. Zadaniem tego ośrodka było organizowanie
i kierowanie tak zwanym operatywnym zwiadem rybackim (czyli poszukiwaniem wydajnych
łowisk), prowadzonym przez statki łowcze wydzielane w tym celu przez przedsiębiorstwa
połowowe. Na początku listopada 1964 roku rozpoczęła też działalność Rada Zwiadu
Rybackiego, usytuowana organizacyjnie poza Instytutem.
Przed powstaniem Ośrodka Zwiadów Rybackiego, 1 czerwca 1964 roku trawler „Wieczno",
należący do przedsiębiorstwa połowów dalekomorskich „Odra" w Świnoujściu, wyszedł
na północno-zachodni Atlantyk (Hamilton Bank - Georges Bank) w pierwszy rejs zwiadowczy.
Brała w nim udział ekipa naukowa z MIR pod kierunkiem Cz. Żukowskiego, w skład
której wchodzili: J. Netzel i E. Stanek* z Zakładu Ichtiologii oraz Konstanty Chłapowski
z Oddziału w Świnoujściu. Rejs ten trwał do 10 sierpnia. Drugi zwiadowczy rejs „Wieczna",
trwający od 15 września do 11 grudnia tego samego roku, odbył się na wodach u brzegów
północno-zachodniej Afryki. Rejs przedłużał się, ponieważ trawler prawie miesiąc stał w Dakarze,
gdzie usuwano awarię silnika. W rejsie tym z ramienia Instytutu uczestniczyli naukowcy
A. Klimaj, E. Kordyl, J. Raźniewski i J. Romański oraz laborant Zdzisław Formela z Zakładu
Ichtiologii.
Jesienią 1964 roku inicjatywy Ministerstwa Żeglugi zakres działalności MIR poszerzono
o nowy kierunek, określany jako psychologia zawodów morskich. Tą tematyką zajął się dr Jan
* E. Stanek powróci! do pracy w MIR w 1962 roku. Patrz strona 69.