Untitled - CEEMaR

140 Lata 1986-1990
Awarie silników* i ich długa naprawa w Rio de Janeiro przekreśliła planowany rejs „Profesora
Siedleckiego" na Morze Beringa, gdzie od około 20 marca do końca 25 maja 1989 roku
miano prowadzić badania ichtiologiczne wspólnie z naukowcami amerykańskimi. Rozmowy
w tej sprawie MIR prowadził od 1988 roku z Północno-Zachodnim Centrum Rybackim (NWFC)
w Seattle w Stanach Zjednoczonych.
Sprawozdanie MIR za 1989 rok określa ten okres jako trudny dla Instytutu. Zła sytuacja
gospodarcza kraju spowodowała ograniczenia środków przeznaczonych na badania naukowe
i prace o charakterze rozwojowym. Wysoka inflacja wpływała na wzrost kosztów działalności
Instytutu, zwłaszcza eksploatacji statków badawczych. Starając się temu zaradzić kierownictwo
MIR podejmowało różnego rodzaju działania. Zmniejszono zatrudnienie w Instytucie
o około 25%. Rozszerzono tak zwaną działalność eksportową o umowy zawarte z analogicznymi
placówkami w Japonii, Danii i Szwecji. Od przedsiębiorstw połowów dalekomorskich pozyskano
środki dewizowe na pokrycie kosztów zagranicznych delegacji pracowników MIR
na takie międzynarodowe spotkania i konferencje, które miały istotne znaczenie dla interesów
polskiego rybołówstwa dalekomorskiego. Wynajęto część pomieszczeń uzyskanych
dzięki oddaniu do użytku niższej, północnej części (tzw. C) nowego gmachu Instytutu
przy ul. Kołłątaja w Gdyni. Formalnego jej odbioru dokonano 15 czerwca. Przeniósł się
tam Zakład Techniki Rybackiej, Zakład Technologii i Mechanizacji Przetwórstwa oraz
poligrafia Ośrodka Wydawniczego. W końcu maja wycofano z eksploatacji trawler „Wieczno"
i 31 sierpnia 1989 roku sprzedano go greckiemu armatorowi. Kapitanami tego statku
byli: Bronisław Bogdanowicz (od 1966 roku po późne lata siedemdziesiąte), Jan Chołyst,
Jerzy Chrzczonowicz, Aleksander Franczuk, Ryszard Zapolski, Edward Mońko oraz Jan
Sokołowski, który odprowadził „Wieczno" do Pireusu, już jako grecki statek, ale o polskiej
nazwie „Mielno II".
Ostatni rejs w służbie MIR „Wieczno" odbyło na Bałtyku w czasie od 29 kwietnia do
12 maja 1989 roku pod dowództwem kpt. Mońki. Kierownikiem ekipy naukowej był Henryk
Chmielowski z Zakładu Oceanografii (ukończył geografię w Wyższej Szkole Pedagogicznej
w Gdańsku, pracę rozpoczynał w 1970 roku w sekretariacie Komisji Głównej Badania i Wykorzystania
Zasobów Mórz i Oceanów przy MIR). W jej skład wchodziły cztery osoby z MIR,
trzy z Instytutu Oceanologii PAN w Sopocie i jedna z ZSRR. Realizowano tak zwany eksperyment
„Sopot 89", uwzględniający międzynarodowy program RWPG „Ocean światowy", który
obejmował badania strumieni energetycznych w ekosystemach morskich oraz interkalibrację
satelitarnych i bezpośrednich metod badań dopływu promieniowania słonecznego, rozkładu
chlorofilu i pól temperatury w morzu. Pracownicy MIR zajmowali się w tym rejsie niektórymi
mechanizmami funkcjonowania ekosystemu Bałtyku, w szczególności zmianami jego produktywności.
Oprócz „Wieczna" w eksperymencie tym uczestniczyły i współpracowały statek Instytutu
Oceanologii PAN „Oceania" oraz radziecki statek „Szelf.
Również „Profesor Siedlecki" odbył rejs na Bałtyku w 1989 roku, w okresie od 5 do
23 października. Statkiem dowodził kpt. Janusz Olszowy, ekipą naukową kierował Alfred
Grelowski (chemik po Politechnice Gdańskiej, pracę w MIR zaczynał w 1970 roku w OBRD)
z Zakładu Oceanografii. Oprócz pracowników MIR w rejsie uczestniczyła siedmioosobowa
grupa z Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej pod kierunkiem dr Urszuli Potajałło. Cała
ekipa liczyła 32 osoby. Prowadzono badania środowiska i zasobów ryb oraz stanu ich zdrowot-
*Patrz uwagi o napadzie statku „Profesor Siedlecki na str. 94.