29.04.2013 Views

Evolución e historia de los verbos con prefijo a- y ... - habilis - UdG

Evolución e historia de los verbos con prefijo a- y ... - habilis - UdG

Evolución e historia de los verbos con prefijo a- y ... - habilis - UdG

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

(106) mas <strong>con</strong>viene primero antes que aquesto fagas amaduresçer la dolençia toma avellanas<br />

picadas [CORDE: c 1471. Anónimo. Traducción <strong>de</strong>l Libro <strong>de</strong> recetas <strong>de</strong> Gilberto]<br />

(107) resina y <strong>con</strong> otro tanto <strong>de</strong> cera, y haze enmadurecer <strong>los</strong> hinchazones, durezas y las<br />

lamparones [CORDE: 1557 - 1567. Juan <strong>de</strong> Jarava. Historia <strong>de</strong> yerbas y plantas <strong>con</strong> <strong>los</strong><br />

nombres griegos...]<br />

2.3.1.8. AMAGRECER:<br />

magrecer (poco usado; documentado hasta el siglo XV) ~ amagrecer (1 único ejemplo en el<br />

CORDE) ~ enmagrecer (<strong>de</strong> mayor uso, 97 ejemp<strong>los</strong> en el CORDE; usual hasta finales <strong>de</strong>l XVI)<br />

Gaffiot: MĂCER, -CRA, -CRUM (cf. µαχρóς) maigre: Varr. R. 2, 5, 12; Quint. 6, 3, 58 (...) > MACERO, AVI, ATUM, ARE, tr. 1 rendre<br />

doux, amollir en humectant, faire macérer: Pl. Poen. 242; Cat. Agr. 156, 6 (...) 2. affaiblir [le corps], énerver, épuiser: Pl. Cap. 554<br />

(...) > MACERESCO, ĕre (macero), int., se détremper: Cat. Agr. 90.<br />

DCECH: solo magrecer, sv. magro. MAGRO, <strong>de</strong>l lat. MĂCER, -CRA, -CRUM, ‘<strong>de</strong>lgado’. 1.ª doc.: Berceo. En Mil., 874b es más bien<br />

‘escaso’. Hasta el Siglo <strong>de</strong> Oro es corriente aplicarlo a personas y animales como sinónimo <strong>de</strong> ‘<strong>de</strong>lgado, flaco’, lo <strong>con</strong>trario <strong>de</strong><br />

‘gordo’ (ejs. hasta María <strong>de</strong> Ágreda, 1660, en RFH XXV, 248ss.), p. ej. «crocotilum, muy magro: Plautus: <strong>con</strong> <strong>los</strong> tovil<strong>los</strong> torcidos<br />

e las pernegüelas magrillas» (APal. 99b); pero ya en el S. XVII tien<strong>de</strong> a generalizarse la aplicación a la carne sin gordura,<br />

<strong>de</strong>sprovista <strong>de</strong> grasa o sebo (así ya en Quiñones <strong>de</strong> B.), que hoy ha predominado. Palabra <strong>de</strong> uso general en todas las épocas y<br />

común a todos <strong>los</strong> romances. DERIVADOS Magra ‘lonja <strong>de</strong> jamón’ [Aut.: en Albacete ‘jamón’, RFE XXVII, 242n.]. Magrez<br />

[magreza, APal. 131d, 258b, 265d, 459d: Nebr. íd.]; magrura [Acad. ya 1914], Magrujo [1615, Villaviciosa; como vulgarismo en P.<br />

Espinosa, 1625, Obras, ed. Rz. Marín, 196]. Enmagrecer [Nebr.], antes también magrecer [Nebr.]. Gall. remagarido ‘flaco,<br />

aplicado a vivientes’ (Sarm. CaG. 110r). Cultismos. Demacrarse; <strong>de</strong>macración. Emaciación, <strong>de</strong>rivado culto <strong>de</strong> emaciare ‘hacer<br />

poner <strong>de</strong>lgado’, <strong>de</strong>rivado <strong>de</strong> macies ‘<strong>de</strong>lga<strong>de</strong>z’, <strong>de</strong> la misma raíz que macer. Macilento [1640, Saavedra F.], <strong>de</strong> macilĕntus íd.,<br />

también <strong>de</strong> esta raíz. Cf. MACIENTO.<br />

Se documenta amagrecer <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el DLC (1780) hasta el DRAE21, y en también en <strong>los</strong> diccionarios no académicos <strong>de</strong>l NTLLE: v. a.<br />

ant. Lo mismo que enmagrecer. En el DRAE22 solo aparece magrecer: (Del lat. macrescĕre). 1. tr. <strong>de</strong>sus. enmagrecer. Era u. t. c.<br />

intr. y c. prnl.<br />

NDHE:<br />

amagrecer. (De a 7- + magrecer.) tr. A<strong>de</strong>lgazar o enmagrecer.<br />

Ac. 1884-1970, seguida por otros diccs., lo califica también <strong>de</strong> intr., pero no existe ningún testimonio.<br />

1342-50 Libro Montería Alfonso XI (1582) 22a: Den les [a <strong>los</strong> canes] el pan remojado <strong>con</strong> agua fría. E no les <strong>de</strong>n mucho, ca si non<br />

camiar lo hían, e el camiar <strong>los</strong> amagrece, e <strong>los</strong> faze <strong>de</strong>mudar. [Ed. 1877: enmagresce.] 1780 Ac. Supl. [Como ant.]<br />

→ 1780 Supl.-1970 Ac. 1846-47 DOMÍNGUEZ Dicc. Nac., &.<br />

(108)a. E si les non dieren su ceuo complido, enmagreçcrán aun mas, ca, segunt les acreçen o les<br />

menguan en su ceuo, assí engor<strong>de</strong>cen o magreçen. [CORDE: 1250. Abraham <strong>de</strong> Toledo.<br />

Moamín. Libro <strong>de</strong> <strong>los</strong> animales que cazan]<br />

b. Et esto porque <strong>de</strong> vna parte magreçiésemos <strong>los</strong> cuerpos ayunando [CORDE: c 1252 - 1270.<br />

Alfonso X. Setenario]<br />

c. son forçados <strong>de</strong> luxuriar tanto que magresçen, como dize el mesmo dotor [CORDE: 1494.<br />

Fray Vicente <strong>de</strong> Burgos. Traducción <strong>de</strong> El Libro <strong>de</strong> Propietatibus Rerum]<br />

d. toda cosa que magreçe el cuerpo [CORDE: a 1500. Anónimo. Tratado <strong>de</strong> patología]<br />

(109) e son viejos & han grant hedat. las sus galtas se amagresçen. & se fazen a manera <strong>de</strong> canal.<br />

[CORDE: 1380 - 1385. Ferrer Sayol. Libro <strong>de</strong> Palladio. BNM 10211]<br />

(110)a. non podie dormir nin folgar & enmagresciol el cuerpo [CORDE: 1275. Alfonso X. General<br />

Estoria. Segunda parte]<br />

b. mas si como a<strong>con</strong>seja Hipócrates, <strong>con</strong> particular regimiento enmagreciesen a la tal <strong>de</strong> sus<br />

muchas carnes [CORDE: 1589. Juan <strong>de</strong> Pineda. Diálogos familiares <strong>de</strong> la agricultura<br />

cristiana]<br />

2.3.1.9. ANEGREÇER:<br />

87

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!