Desarrollo de los agronegocios y la agroindustria rural en América ...
Desarrollo de los agronegocios y la agroindustria rural en América ...
Desarrollo de los agronegocios y la agroindustria rural en América ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Acción interinstitucional y supranacional para promover el<br />
<strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> un subsector productivo competitivo, el caso <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
fruticultura <strong>en</strong> C<strong>en</strong>troamérica<br />
Iciar Pavez 9<br />
Introducción<br />
Los países <strong>de</strong> América, inmersos <strong>en</strong> una economía globalizada, se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>en</strong> una<br />
búsqueda constante <strong>de</strong> rubros productivos que pres<strong>en</strong>t<strong>en</strong> bu<strong>en</strong>as perspectivas <strong>de</strong><br />
mercado y sost<strong>en</strong>ibilidad, lo cual permita <strong>la</strong> g<strong>en</strong>eración <strong>de</strong> divisas y el increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />
<strong>los</strong> ingresos para <strong>los</strong> actores económicos <strong>de</strong>l sector agríco<strong>la</strong>. En C<strong>en</strong>troamérica, uno <strong>de</strong><br />
esos rubros es <strong>la</strong> fruticultura, un subsector que g<strong>en</strong>era b<strong>en</strong>eficios <strong>de</strong> tipo económico,<br />
ecológico, social y nutricional.<br />
El <strong>de</strong>safío <strong>de</strong> abordar el mercado internacional y at<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>los</strong> mercados internos implica<br />
<strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r <strong>la</strong> capacidad <strong>de</strong> <strong>la</strong>s empresas 10 para <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volverse <strong>en</strong> ambi<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> incertidumbre<br />
<strong>de</strong> <strong>los</strong> mercados internacionales, así como para afrontar competitivam<strong>en</strong>te<br />
<strong>los</strong> costos (productivos y transaccionales), i<strong>de</strong>ntificar compradores, cumplir con <strong>los</strong><br />
requisitos <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>manda <strong>en</strong> términos <strong>de</strong> volum<strong>en</strong>, logística, tiempos (<strong>de</strong> <strong>en</strong>vío y frecu<strong>en</strong>cia<br />
<strong>de</strong> <strong>de</strong>spachos) y con normas <strong>de</strong> calidad, sanidad e inocuidad.<br />
La competitividad <strong>de</strong> <strong>la</strong>s empresas agríco<strong>la</strong>s y <strong>de</strong> C<strong>en</strong>troamérica <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>,<br />
<strong>en</strong> gran parte, <strong>de</strong> <strong>la</strong> disponibilidad <strong>de</strong> servicios –intelig<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> mercados, asist<strong>en</strong>cia<br />
técnica y certificación, <strong>en</strong>tre otros– que a su vez sean competitivos y <strong>de</strong> calidad mundial.<br />
La <strong>de</strong>fici<strong>en</strong>cia o aus<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> estos no solo increm<strong>en</strong>ta <strong>los</strong> costos y hasta pue<strong>de</strong>n<br />
llegar a imposibilitar el acceso a <strong>los</strong> mercados. En su provisión, están involucrados <strong>los</strong><br />
sectores público y privado, <strong>de</strong> manera in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te o mediante alianzas <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong><br />
<strong>los</strong> países y <strong>en</strong>tre el<strong>los</strong>, como es el caso <strong>de</strong> <strong>los</strong> servicios <strong>de</strong> sanidad e inocuidad.<br />
En C<strong>en</strong>troamérica, se constatan esfuerzos importantes para el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> fruticultura.<br />
Des<strong>de</strong> el ámbito privado, resalta <strong>la</strong> importancia <strong>de</strong> gran<strong>de</strong>s empresas transnacionales<br />
<strong>de</strong>dicadas a <strong>la</strong> producción y exportación <strong>de</strong> frutas consi<strong>de</strong>radas como tradicionales <strong>en</strong><br />
9 La autora expresa sus agra<strong>de</strong>cimi<strong>en</strong>tos por <strong>la</strong> revisión <strong>de</strong> este artículo a Nadia Cha<strong>la</strong>bi, Coordinadora <strong>de</strong>l<br />
PROMEFRUT, a Jorge Escobar, punto focal <strong>de</strong> PROMEFRUT <strong>en</strong> El Salvador, así como a Alberto Montero,<br />
punto focal <strong>de</strong> PROMEFRUT <strong>en</strong> Costa Rica.<br />
10 En este artículo el término “empresa” integra difer<strong>en</strong>tes ag<strong>en</strong>tes: productor, comercializador,<br />
exportador, trasformador.<br />
<strong>Desarrollo</strong> <strong>de</strong> <strong>los</strong> <strong>agronegocios</strong> y <strong>la</strong> <strong>agroindustria</strong> <strong>rural</strong> <strong>en</strong> América Latina y el Caribe<br />
| 121 |