autores selectos

DE VIMS ILLUSTRIBUS URBIS ROM* 263
que arohitectus, si quinque talenta sibi darentur, ila se cum asditìea-
turuin ut nemo in earn despicere posset: «Imo, inquit Drusus , decern
dabo, si earn ita componas ut, quidquìd agam, non à vicinis tantum,
sed ab omnibus etiam civibus possit perspici.»
LV. CAIUS MARIUS.
Ante J. C. 107; Anno V. C. 646.
Caius Marius, tramili loco natus, militias tirocinium in Ilispanià,
duce Scipione, posuit. Erat imprimis Scipioni cams ob singularem vir-
tutem, et impigram ad psricula et labores alacritatem. Scipio, quum
inspicere vohbsset quemadmodum ab unoqooque equi curarentur, Ma­
ni eqoum validum et bene curatimi invenit: quam diligenliam impe­
rator plurimùm laudavi!. Quàdam die, quum forte post coenam Scipio
cuin amicis colloqueretur, dixissetque aliquis, si quid Scipioni accidis-
set, ocquemnam alium similem imperatorem babitura esset respuhlica?
Scipio, percosso leniter Morii liumero: « Fortassis istum, inquit.» Quo
diclo excilatus, Marius dignos rebus quas postea gessit Spiritus concepit.
Marius, legatus Metello in Numidià, criminando cum adeptus est
consulatum, et in ejus locum suffectus. Bellum Jugurlhhium à Metello
prosperò ceeptum confecit. Jugurtha ad Getulos profugorat, eorumque
regem Bocchum adversüs Romanos concitaverat. Marius Getulos et Boc-
chum aggressus fudit ; castellum in oxcelsà rupe positura, ubi regii
thesauri erant, non sino multo labore expugnavit. Bocchus , bello de-
fessus, legatos ad Marinili misit, pacein orantes. Sylla qusestor à Mario
ad regem remissus; qui Boccilo persuasit ut Jugurtham Romanis trä­
lleret. Jugurtha igitur vinctus ad Marium deductus est; quem Marios
triumphans arile currum cgit, et in carcerem ccenosum inclusil ; quo
quum Jugurtha, veste detractà , ingrederetur, os diduxit ridentis in
raodum, et stupens similisquc desipienti exclamavit: « Proli I quàm fri-
gidum est veslrum balneum! »
Marius post expeditionem Numidicam iterimi consul creates est,
eiquo.bellum contra Cimbros et Teutones decrelum est. Ili novi hostes,
ab extremis Germanio; (ìnibus profugi, novas sedes qu'osrebant. Galiià
exclusi, in Italiani Iransgressi sunt: nec primuin impetrali barbarorum
tres duces Romani sustinuerant; sed Marius primo Teutones sub ipsis
Alpium radicibus assecutus, prosi io oppressit. Valloni fluviumque me­
dium hostes tenebant, unde militibus Roman is nulla aquas copia'. Aucta
necessitate virtus causa victorias fuit: namque Marius sitini metuenti-
bus ait, digitum protendens : «Viri estis: en illic aquam habebilis. »
Itaque (ara acriter pugnalum est, (antaque csodes hoslium fuit ut Ro-