autores selectos

DE VIRIS II.LUSTRIBUS URBIS ROM*. 27 t
Pompeius illorum mantis etfugit. Altero pra?lio, qunm Metellos Pom-
peio laboranti auxilio venisset, fususque esset Sertori i exercitus, is
dixisse fertur : «Nisi ista anus super venisset, ego hunc puerum verbe-
ribus castigatum Romain dioiisissein.» Metellum anum appellabat, quia
is, jam senex, ad möllern et effeminatam vitam deflexerat. Tandem,
Sertorio interfecto, Pompeios Hispaniam recepii.
Quum piratee maria omnia infestarent, et quasdam etiam Italia? ur­
bes diripuissent, ad eos opprimendos cum imperio extraordinario mis­
sus est Pompcius. Nimia? viri poteotia? obsistebant quidam ex optima-
tibus, et imprimis Quintos Catulus; qui quum in concione'dixisset
esse quidem praaclarum virimi Cna?uni Pompeium, sed non esse uni
omnia tribuenda, adjecissetque : « Si quid ei acciderit, ecquemnam in
ejus locum substituetis ? » acclamavit universa concio: «Te ipsum,
Quinte Cabile.» Tarn honoriiico civium testimonio victus, Catulus è
concione discessit. Pompcius, disposito per omnes maris recessus na-
vium prassidio, brevi terrarum orbem illà peste liberavit; pra?dones
multis locis victos fudit ; eosdem in deditionem acceptos in urbibus et
agris procul à mari collocavit. Nihil hac Victoria celerius: nam intra
quadragesimum diem piratas foto mari cxpulit.
Confecto bello piratico, Cnaaos Pompeius contra Mithridatem pro­
fectus est, et in Asiam magna celeritate contendit. Pra?lium cum rege
conserere cupiebat, ncque opportuna dabatur pugnandi facultas, quia
Mithridates interdiu castris se conlincbat, noctu vero baud tufum erat
congredi cum hoste in locis ignotis. Quádam tarnen node Mithridatem
Pompeius aggressus est. Luna magno fuit Romanis adjumento : nam
quum earn Romani à tergo haberent, umbra? corporum, longiùs pro-
jedas, ad primos usque hostium ordines pertinebant: unde decepti regii
milites, in umbras, tanquam in propinquum hostem, tela mittebant.
Victus Mithridates in Pontum profugit. Adversìis eum filius Pharnaces
rebellavit, quia, occisis à patre fratribus, vita? sua? ipse timebat. Mi­
thridates, à til io obsessus, venenum sumpsit; quod quum tardiùs su­
birei, quia adversìis venena multis antea medicaminibus corpus fir­
ma verat, à milite Gallo volens inlerfectus est.
Pompcius deinde Tigranem, Armenia? regem, qui Mithridatis partes
secutus fuerat, ad deditionem compulit; quem tarnen ad genua procum-
bentem erexit, benignis verbis recreavit et in regnum restituit ; eequè
pulchrum esse judicans et vincere reges et faceré. Tandem, rebus Asia?
compositis, in Italiani rediit. Ad urbem venit, non, ut plerique ti-
muerant, armatus, sed dimisso exercitu , et tertium triumphum biduo
duxit. Insignis fuit multis novis ihusitatisque ornamentis hic trium-
phus ; sed nihil illustrius visum quàm quòd tribus triumphis tres orbis
partes devicta? causam pra?buerunt: Pompeius enim , quod antea con-