Dienaren van het Volk - Landelijke Vereniging van ...

VII. Trouw
42. Integriteit raakt ondermijnd wanneer
men chantabel wordt
DV’s dienen zichzelf niet in een chantabele positie te brengen, omdat hun macht om
hun functie goed te vervullen dan wordt beperkt. Een chantabele positie doet zich
bijvoorbeeld voor als een ander weet of kan weten dat een DV iets onoorbaars heeft
gedaan en onder dreiging dit bekend te maken de DV tot nieuwe onoorbare handelingen
of passiviteit aanzet. Daarom is het zaak dat DV’s alert zijn op pogingen om hen of
anderen om hen heen in een chantabele positie te manoeuvreren.
Toen publiekelijk bekend werd dat Jack de Vries als staatssecretaris van Defensie een
buitenechtelijke relatie had, stelde voormalig minister en burgemeester Bram Peper zich
op het standpunt dat De Vries er goed aan zou doen om op te stappen: “Hij draagt kennis
van staatsgeheimen met zich mee en is daarom kwetsbaar geweest voor buitenlandse
mogendheden en heeft in Nederland zijn gezag verloren.” 229 Alleen al omdat De Vries in een
kwetsbare positie was gekomen zou hij dus beter kunnen opstappen. Waarom is dit belangrijk
en waarom is het voor iedere DV belangrijk niet in een kwetsbare positie te komen?
Een integer persoon is iemand die bij machte is om dat te doen wat in de functie wordt
verwacht. Deze macht betekent dat hij kan doen wat hij behoort te doen. Deze macht wordt
echter beperkt indien de persoon in de macht komt van anderen; wanneer anderen de persoon
dat kunnen laten doen wat tegen de eigen wil en functie-eisen in gaat. Een middel om dit te
bewerkstelligen is chantage. Met oneigenlijke middelen wordt iemand dan gedwongen iets te
doen wat onoorbaar is. Iemand in een chantabele positie wordt derhalve kwetsbaar: hij wordt
vatbaar voor machtsmisbruik. En deze kwetsbaarheid tast het gezag en de betrouwbaarheid
aan. Want door deze kwetsbaarheid ontstaat het (verhoogde) risico dat de persoon wordt
gedwongen om zijn macht te misbruiken. Dus ook al heeft er geen chantage plaatsgevonden,
alleen al de kans daarop kan aanleiding zijn dat een DV zijn functie moet neerleggen.
156