Dienaren van het Volk - Landelijke Vereniging van ...

44. Integriteit vereist zelfrelativering
44. Integriteit vereist zelfrelativering
Ondanks dat het belang van het DV-schap niet genoeg kan worden benadrukt,
schuilt hierin tegelijk een risico. Namelijk dat DV’s gaan denken dat niet de functie
belangrijk is, maar dat zij zelf belangrijk zijn. Een integere DV denkt echter klein over
zichzelf. Daarvoor is zelfrelativering geboden. DV’s kunnen dit bevorderen door (1) de
macht die zij hebben niet te zien als eigen verdienste maar als iets wat voortkomt uit de
functie, (2) succes toe te schrijven aan de omgeving en falen aan zichzelf en (3) zelfspot.
Het belang van DV-functies kan niet genoeg worden benadrukt. Zo kunnen de beslissingen
en zelfs alleen al de ideeën en voorstellen van een DV verstrekkende gevolgen hebben voor
mensen en instellingen en voor de samenleving als geheel. Doordat een DV zich bewust
is van het belang van zijn functie wordt voorkomen dat hij lichtzinnig gaat denken over de
eigen functie en dat hij gemakzuchtig, achteloos of zelfs roekeloos wordt. Derhalve vereist
integriteit dat DV’s zich bewust zijn van het belang van hun functie.
De keerzijde van het bovenstaande is dat naarmate men zich meer bewust is van het belang
van de eigen functie, de kans toeneemt dat men gaat denken dat niet de functie maar men
zelf belangrijk is. Zoals de Franse zonnekoning Lodewijk XIV zei: “L’état c’est moi.” De staat
dat ben ik. Alsof er niets anders was dan hijzelf. Een dergelijke zelfoverschatting was er ook
bij de fractievoorzitter die tijdens een gemeenteraadsvergadering zei: “We zijn toch allemaal
God, voorzitter.” 250 In zichzelf is het al niet integer als een DV zich niet voegt naar de functie,
maar de functie naar de eigen hand zet, als men zichzelf boven de functie plaatst in plaats
van erin of eronder, en als men de functie gebruikt om de eigen belangen te dienen in plaats
van die van het volk. Dit is dan niet overeenkomstig, niet integer, hetgeen waartoe men de
functie heeft gekregen. Daarnaast vergroot zelfoverschatting de kans op niet-integer gedrag
doordat men bijvoorbeeld relevante geluiden en signalen uit de omgeving gaat negeren
(“Ik weet het toch beter”), zich ongeoorloofde privileges gaat toe-eigenen (“Ik heb er recht
165