Dienaren van het Volk - Landelijke Vereniging van ...

gemeente, een commissaris van de koningin in nationaal verband voor de belangen
van de eigen provincie en een premier in internationaal verband voor de belangen van
het eigen land. Het idee hierachter is dat wanneer iedereen opkomt voor de belangen
waarvoor men is aangesteld dit dan bijdraagt aan een goede afweging van de verschillende
belangen. Daardoor kunnen ook degenen die de DV hebben aangesteld of gekozen erop
vertrouwen dat hun belangen op een goede manier worden behartigd. Partijdigheid en
afhankelijkheid kunnen dus op basis van onpartijdige en onafhankelijke gronden worden
gerechtvaardigd. 278 Daarom is partijdigheid niet alleen een recht maar ook een plicht.
Dit verklaart waarom bijvoorbeeld een minister een motie van wantrouwen riskeert als hij
te veel de supranationale belangen dient in plaats van de landsbelangen, zoals minister Jan-
Kees de Jager overkwam toen een partij in de Tweede Kamer een motie van wantrouwen
indiende omdat deze partij van mening was dat De Jager zich in het kader van het noodfonds
voor de euro te veel door Europese belangen liet leiden.
Partijdigheid en afhankelijkheid betekenen vervolgens niet dat DV’s de belangen van anderen
die zij niet behartigen mogen of zelfs moeten negeren. Integriteit vereist immers, zoals we
onder andere in hoofdstuk 6 hebben gezien, dat men oog heeft voor de legitieme belangen
van anderen. Oog hebben voor deze belangen betekent dat men er rekening mee houdt,
deze betrekt en respecteert zonder dat dit vereist dat men zich daarvoor sterk maakt,
daarvoor opkomt en ze nastreeft. Bovendien verhinderen partijdigheid en afhankelijkheid
niet dat men in strijd handelt met de belangen die men dient te behartigen en waarvan men
afhankelijk is. Er kunnen bijvoorbeeld zwaarder wegende belangen van anderen zijn die
ertoe nopen dat men deze voorrang geeft of laat prevaleren boven de belangen die men
behartigt. Al zal men om draagvlak te krijgen bij degenen wier belangen men behartigt
veelal dergelijke besluiten verkopen door erop te wijzen dat het handelen in het groter of
ander belang uiteindelijk het belang van de achterban dient. Zo werd de miljardensteun aan
Griekenland door de Nederlandse regering gemotiveerd door erop te wijzen dat dit in het
belang van Nederland was. Al verdwijnt daardoor wel de moraliteit en ethiek, namelijk door
iets te doen wat strijdig is met het eigenbelang.
Partijdigheid vereist echter niet dat men de eigen onpartijdigheid en onafhankelijkheid geheel
opgeeft, dat men zich geheel overlevert en uitlevert aan anderen. De Amerikaanse entertainer
Will Rogers is echter sceptisch over de mate waarin DV’s onafhankelijk zijn. Volgens hem is
VIII. Dienstbaarheid
174