Dienaren van het Volk - Landelijke Vereniging van ...

invulling de positieve invulling van integriteit te hanteren, wordt het spectrum van integriteit
groter. De afwezigheid van het negatieve betekent, net als in de rekenkunde, nog niet de
aanwezigheid van het positieve. Het kan dan namelijk ook nul of niets zijn. Omgekeerd
betekent dit dat de afwezigheid van het positieve niet per definitie de aanwezigheid van het
negatieve betekent. Derhalve kan men niet zeggen dat men integer is zolang men niet het
tegenovergestelde is. Het zegt alleen dat men niet niet-integer is. Door beide invullingen van
integriteit te hanteren, bestrijkt men de negatieve én de positieve kant van integriteit.
Veelal wordt integriteit als één deugd dan wel als onderdeel van één deugd gezien. In de
gedragscode van de ChristenUnie worden vijf kernwaarden geformuleerd, waarbij integriteit
een aspect is van de kernwaarde eerlijk en betrouwbaar. In andere codes is integriteit één van
de kernwaarden, naast bijvoorbeeld professioneel en doelmatig. In al deze gevallen wordt
integriteit als een gewenste karaktereigenschap van een DV beschouwd. Voordeel van een
dergelijke benadering is dat daarmee integriteit wordt afgebakend en er wordt aangegeven
dat er meer is dan integriteit. Het nadeel hiervan is dat mogelijk het beeld ontstaat dat de
andere deugden vanuit integriteitperspectief irrelevant zijn. Dit zou jammer zijn, omdat ten
minste in drie opzichten integriteit breder en rijker is dan één deugd. 65
Allereerst is integriteit in negatieve zin te beschrijven als ongedeeldheid en ongebrokenheid
en in positieve zin als eenheid en heelheid. Een integer persoon is, zoals door de Amerikaanse
rechtsgeleerde Stephen Carter omschreven, “als een heel getal, is een heel persoon,
een persoon onverdeeld.” 66 Deze vooral Latijnse betekenis van integriteit betekent dat er
samenhang en consistentie is tussen de verschillende deugden van een persoon. Een persoon
is integer als de eigen deugden op elkaar zijn afgestemd, als ze één geheel vormen, als ze
met elkaar zijn geïntegreerd. Een muziekwerk is integer wanneer er niet alleen geen valse
tonen zijn – want dan zou integriteit worden gedefinieerd als één deugd – maar ook wanneer
het niet wordt onderbroken door ongerelateerde muzikale ideeën. Positief geformuleerd
betekent dit dat er sprake is van een muzikale eenheid, van harmonie. Net zoals integere
muziek harmonieus is, zo is ook een integer persoon harmonieus.
Er is echter nog een bredere betekenis van integriteit. De bovenstaande betekenis richt
zich op de onderlinge consistentie en samenhang tussen de deugden. Zolang de deugden
onderling consistent en samenhangend zijn is er sprake van integriteit. Integriteit louter zo zien
II. Gedrag en karakter
46