Dienaren van het Volk - Landelijke Vereniging van ...

5. Integriteit is niet alleen het zich houden aan de
geschreven regels, maar ook aan de ongeschreven regels
Zich aan de letter en de geest van regels houden is onvoldoende voor integer gedrag.
Naast geschreven regels dienen DV’s zich ook te houden aan de ongeschreven regels,
zoals etiquette, omgangsvormen en impliciete waarden en normen. Als integriteit louter
het zich houden aan de geschreven regels zou zijn, dan zou integriteit niet bestaan als
er geen regels zouden zijn. Door de ongeschreven regels, die per cultuur variëren, te
kennen en te volgen, tonen DV’s respect voor hun functie.
“Ik heb mij keurig aan de regels gehouden. Mij valt daarom niets te verwijten.” Dit is een veel
gehoord verweer van iemand die wordt beschuldigd van niet-integer gedrag. Wil men zich
integer gedragen, dan is het nodig zich naar de letter en de geest van regels te gedragen.
Maar naast de geschreven regels zijn er ook ongeschreven regels. Integriteit vergt dat DV’s
zich aan de ongeschreven regels houden.
Ongeschreven regels gaan verder dan de geest van de regels. De geest van de regels zijn de
waarden en normen rondom deze regels. Ongeschreven regels kunnen ook betrekking hebben
op gedrag waarvoor in het geheel geen geschreven regels bestaan. Dan gaat het om gedrag dat
verband houdt met impliciete codes die niet zijn geformaliseerd of op papier vastgelegd, zoals
moraal, zeden en gebruiken. Zoals André Rouvoet als Tweede Kamerlid zei naar aanleiding van
het bezoek van wethouder Rob Oudkerk aan prostituees: “In de beleving van veel Nederlanders
is het gewoon niet normaal dat een autoriteit naar de hoeren gaat. […] Buitenlanders die willen
inburgeren, houden we voor dat ze zich behalve aan de wet aan ongeschreven regels moeten
houden. Dat geldt helemaal voor bestuurders met een voorbeeldfunctie. Er zijn dingen die
je gewoon niet doet.” 30 Of zoals Ruud Koole, de toenmalige voorzitter van dezelfde partij als
Oudkerk, zei: “Niet alles wat legaal is, is moreel acceptabel.” 31 Sterker nog, de nadien opgestelde
landelijke code van deze partij stelt dat DV’s de moraal boven de regels dienen te stellen. 32
I. Regels, moraal en ethiek
30