Dienaren van het Volk - Landelijke Vereniging van ...

23. Integriteit is niet louter in het geding bij zelfverrijking
evenals bij ten onrechte genoten persoonlijk voordeel
Zelfverrijking is, alhoewel het een ernstige vorm van niet-integer gedrag is, geen noodzakelijke
voorwaarde voor niet-integer gedrag. Persoonlijk genoten voordeel of persoonlijk belang is
evenmin een noodzakelijke voorwaarde. Ook bij louter nadeel of goede bedoelingen kan er
sprake zijn van niet-integer gedrag. Er kan zelfs sprake zijn van niet-integer gedrag wanneer
een DV een situatie creëert waarin er onacceptabele integriteitrisico’s worden gelopen.
DV’s dienen derhalve te voorkomen dat zij niet-integer gedrag beperkt opvatten.
Indien DV’s worden beschuldigd van integriteitschendingen verweren zij zich vaak door te
zeggen dat er geen sprake is van persoonlijke verrijking. Zo verweerde een burgemeester
die werd beschuldigd van fraude zich door te stellen dat hij geen financieel voordeel ervan
had genoten. En ook partijgenoten sprongen voor hem in de bres door te stellen dat er
geen sprake was geweest van persoonlijke verrijking. Met een dergelijk verweer hoopt men
de angel uit de beschuldigingen te halen. Hoewel dit inderdaad de angel kan verwijderen,
het pleit DV’s daarmee nog niet vrij. Om verschillende redenen is zelfverrijking niet noodzakelijk
om te kunnen spreken van een integriteitschending.
Allereerst is verrijking een extreme term in die zin dat iemand ergens pas rijker van wordt
als het om substantiële bedragen gaat. We kunnen moeilijk beweren dat iemand die een
relatiegeschenk van 100 euro ontvangt daarvan rijker wordt. Zo wordt verrijking in het
woordenboek gedefinieerd als veel geld verdienen op een minder eervolle manier. 117 Wanneer
we niet-integer gedrag gelijkstellen aan verrijking, dan lopen we het risico dat louter grote
overtredingen tot het domein van integriteit worden gerekend en dat de rest als kruimelwerk
en irrelevant wordt beschouwd. En dus dat alles mag zolang er geen sprake is van zelfverrijking.
Waarbij DV’s die al rijk zijn zich dan ook nog verhoudingsgewijs meer mogen permitteren,
omdat er meer geld nodig is om hen rijker te maken dan een DV die weinig of niets heeft.
IV. Voorbeeldfunctie
96