Dienaren van het Volk - Landelijke Vereniging van ...

Uit integriteitoogpunt is het van belang om deugden te laten blijken in het gedrag, evenals
om het gedrag te laten corresponderen met de gewenste deugden. Het is daarbij zaak te
zorgen voor regelmaat, een patroon, in het gedrag. Naarmate men meer het gewenste
gedrag vertoont in verschillende situaties en op verschillende momenten, des te meer dit
zegt over de eigen integriteit en des te minder dit zegt over de omstandigheden. Integriteit
wordt eveneens zichtbaarder naarmate de tijdspanne groter wordt: het aantal situaties op
basis waarvan integriteit beoordeeld kan worden neemt dan toe waardoor beter kan worden
bepaald wat de consensus, onderscheidendheid en consistentie is. Integriteit is daarom geen
momentopname (al kan één moment wel weer veel zeggen, maar daarover later in dit boek
meer).
Een andere implicatie van bovenstaande is dat om de integriteit van iemand goed te kunnen
bepalen er moet worden gekeken naar mogelijke situaties waarin het tegendeel blijkt. Iemand
die regelmatig verschillende onkosten ten onrechte declareert zou als sjoemelaar of zelfs als
fraudeur kunnen worden beschouwd. Echter, als blijkt dat iemand ook gemaakte kosten niet
declareert, en zelfs meer dan wat er ten onrechte wordt gedeclareerd, dan werpt dit een
ander licht op iemands karakter. In plaats van een sjoemelaar of fraudeur is iemand dan een
sloddervos. Wie op de eigen integriteit wordt bekritiseerd kan daarom als verdediging zoeken
naar situaties waaruit het tegendeel blijkt. Zoals staatssecretaris Co Verdaas deed nadat hij
was afgetreden omdat hij in zijn eerdere functie als gedeputeerde onkosten ten onrechte had
gedeclareerd. Om te onderstrepen dat hij geen graaier was, voerde hij voorbeelden aan dat hij
regelmatig inkomsten van gastlezingen en commissievoorzitterschappen liet terugstorten in
de provinciekas. 76
10. Integriteit van een persoon wordt zichtbaar in de patronen van diens gedrag
53