Dienaren van het Volk - Landelijke Vereniging van ...

gewenste gedrag worden afgeleid.” 358 Als dit wel het geval zou zijn, zou gedrag altijd zichzelf
rechtvaardigen en zouden we nooit over goed en kwaad kunnen spreken. Want gedrag zou dan
al goed zijn, omdat het gedrag is. Als bijvoorbeeld Machiavelli stelt dat: “Want een man die zich
altijd en overal goed betoont, gaat noodzakelijk te gronde te midden van zo velen die niet goed
zijn”, 359 dan is zijn volgende conclusie nog niet moreel verdedigingswaardig: “Daarom moet
een heerser leren om niet goed te zijn.” 360 Evenmin als de conclusie die Napoleon Bonaparte
daaruit trok: “Verpak uw ijzeren vuist in een fluwelen handschoen.” 361
Kortom, integriteit reduceert de norm niet tot de praktijk. Het is daarom vanuit integriteitperspectief
van belang de praktijk niet tot norm te verheffen en de praktijk te gebruiken als
rechtvaardiging voor het gedrag van zichzelf of anderen. Dus argumenten als “Dat is nu eenmaal
zo”, “Iedereen doet het”, “Dat is hier normaal” en “Dat is de enige manier om succesvol te zijn”
kunnen weliswaar waar zijn, maar zijn daarmee ethisch nog niet juist.
Tegelijkertijd bevat de praktijk wel normen. Normen in de zin van wat mensen feitelijk als
normen hanteren voor de integriteit van zichzelf en anderen. Dit zijn zogenaamde descriptieve
normen. 362 Zo laat de praktijk zien wat onder integriteit feitelijk wordt verstaan, hoe integriteit
feitelijk meespeelt in hoe DV’s worden gezien en geëvalueerd en hoe integriteit feitelijk helpt
of belemmert in het goed functioneren. Kennis van en inzicht in hoe integriteit in de praktijk
wordt gehanteerd helpen derhalve in het goed daarmee in de praktijk omgaan.
55. Integriteit reduceert de norm niet tot de praktijk
205