Dienaren van het Volk - Landelijke Vereniging van ...

een goede vriend, toen bleek dat een burgemeester een vergunning had verstrekt aan een
stichting waarvan hij voorzitter was, en toen bleek dat de gemeente geregeld een taxibedrijf
inhuurde waarvan de eigenaar de zoon van de burgemeester was. 88
Het lastige in dit soort ‘schijnsituaties’ is dat er feitelijk geen integriteitschending hoeft te
hebben plaatsgevonden. Zo kan men überhaupt niet zijn betrokken bij de besluitvorming,
zoals de burgermeester die de inhuur van het taxibedrijf volledig aan de inkoopafdeling
overliet. Het kan zelfs de besluitvorming ten goede komen. De aannemer waarmee men
bij een privéverbouwing een slechte ervaring heeft huurt men vervolgens niet in als DV,
omdat men nieuwe problemen wil voorkomen en de persoon met wie men een goede,
vriendschappelijke band heeft schuift men naar voren voor een nieuwe functie, omdat men
er alle vertrouwen in heeft dat deze persoon de functie goed zal uitoefenen. Of sterker nog,
men doet zelfs iets goed wat men anders niet zou hebben gedaan, zoals de burgemeester die
om de partnergemeente een warm hart toe te dragen besloot een eigen vakantiehuis daar te
laten bouwen.
Waarom kunnen dit soort situaties dan toch problematisch zijn? Men is als DV integer als men
in de functie de belangen dient die men moet dienen. Een vorst dient het belang van het land,
een commissaris van de koning van de provincie en een burgemeester van de gemeente.
Daarbij dient men zich niet alleen aan de regels te houden, maar dient men het dienen zo
zuiver mogelijk te doen. Degenen voor wie de DV de functie bekleedt moeten er immers op
kunnen vertrouwen dat de DV zijn macht integer gebruikt en niet misbruikt voor oneigenlijke
belangen. En daar ontstaat het probleem. Want als de verschillende belangen niet zuiver zijn
te scheiden, maar door elkaar gaan lopen en zelfs verstrengeld raken, dan kan dit de vraag
oproepen welk belang er nu precies wordt gediend. De zuiverheid van de besluitvorming kan
dan in twijfel worden getrokken, omdat men de verdenking op zich laadt dat men zich door
andere belangen in de functie laat leiden of zelfs dat men de functie daarvoor misbruikt.
Zo laadde de burgemeester die aangaande de selectie van een aannemer een negatief advies
gaf aan de verbouwingscommissie de schijn van niet-integer gedrag op zich, omdat anderen
dit interpreteerden als dat zij haar macht gebruikte om de aannemer die haar privé een
wanprestatie had geleverd betaald te zetten. Dit vermoeden werd versterkt toen bleek dat de
burgemeester nog niet alle rekeningen aan de aannemer had betaald, omdat er een geschil
15. Integriteit is niet alleen in het geding als de feiten tegenspreken, maar ook als de schijn tegen is
69