Dienaren van het Volk - Landelijke Vereniging van ...

Een dergelijke bijdrage is niet voorbehouden aan bijzondere DV’s. In principe is deze rol voor
iedere DV weggelegd. Althans, als men ergens voor staat en gaat, dan zal men het niet
tolereren als anderen daarop inbreuk maken of als besluiten en ontwikkelingen hierin de
verkeerde kant op dreigen te gaan. Uit waar men anderen op aanspreekt – en ook daar waarop
men aanspreekbaar is – spreekt de eigen integriteit, evenals uit die onderwerpen waarover
men zich uitspreekt. Tegelijkertijd is men meer in staat tot het uitspreken en aanspreken
naarmate men meer relevante ervaring en opleiding heeft; dan weet men meer waarover
men het heeft en kan men met meer geloofwaardigheid en gezag spreken. Ook nemen bij het
langer vervullen van de functie de mogelijkheden – en tevens verantwoordelijkheden – toe om
historisch besef in te brengen en de traditie te bewaren en door te geven. Door bijvoorbeeld
in te brengen welke relevante besluiten in het verleden zijn genomen en wat daarbij de
overwegingen waren. Niet voor niets zijn aan de nestor dikwijls bepaalde verplichtingen en
voorrechten gekoppeld. 298
DV’s kunnen ervoor kiezen om zich op het gebied van integriteit te profileren en in hun groep
een positie op te bouwen waarin men een vertrouwensfunctie heeft, de horzel en luis in
de pels is, het collectieve geweten vormt en bijvoorbeeld een aanjaagfunctie vervult voor
nieuwe maatregelen en activiteiten die de integriteit bevorderen. Naarmate men zich meer
op dit gebied profileert, brengt dit wel meer integriteitrisico’s met zich mee. Want, zoals we
al eerder hebben gezien, zal naarmate men meer de integriteit van anderen bekritiseert,
de eigen integriteit ook kritischer door anderen worden gevolgd en zal men des te meer kritiek
krijgen als men niet adequaat met kritiek omgaat. Naarmate men meer de hoeder van de
groep wordt kunnen anderen ook passiever worden omdat zij gaan denken dat de hoeder wel
actie onderneemt. Ook zal naarmate men zich actiever uitlaat, het des te meer zeggen als men
zich over iets niet uitlaat: dan zal dat sneller worden opgevat als iets waarmee men instemt.
Ten slotte zal de kans toenemen dat naarmate men zich meer profileert op integriteitgebied,
men gezien gaat worden als bemoeizuchtig, betweterig of dwarsligger.
Kortom, een belangrijk ijkpunt voor integriteit is in hoeverre men zichzelf ziet als broeders
hoeder: wanneer spreekt men anderen waarop aan? Dit laat namelijk niet alleen zien wanneer
men zichzelf geraakt of gekrenkt voelt, maar ook in hoeverre men een verantwoordelijkheid
ervaart om de integriteit van de ander en het collectief te beschermen en te bevorderen.
IX. Verantwoordelijkheid en verantwoording
186