Dienaren van het Volk - Landelijke Vereniging van ...

een fout hebt gemaakt, draaien is slecht.” En over een andere kandidaat, staatssecretaris
Henk Bleker, zei hij: “Hij is me te gemakkelijk en te soepel. De manier waarop hij met die
jongen die het land uit moest is omgegaan is een prachtig voorbeeld. Zoals hij op tv een
briefje doorspeelde aan die jongen met de vraag of hij mee wilde naar PSV. Nee, hij is niet de
man die ons nu moet leiden.” Niet alleen was voor Andriessen het gebrek aan integriteit een
reden om niet op iemand te stemmen, het bezit van integriteit was eveneens een reden om
wel op iemand te stemmen. Zo zei hij over zijn voorkeurskandidaat, Sybrand van Haersma
Buma: “Hij is een van de weinigen die met overtuiging en integriteit kan zeggen: daar staan
we voor en dat doen we.”
Het belang van integriteit blijkt ook uit de functie-eisen die worden gesteld. Zo luidde
de vacaturetekst voor partijbestuurder van de PvdA: “De PvdA stelt hoge eisen aan de
integriteit van volksvertegenwoordigers en bestuurders. Dat geldt ook voor de leden van het
partijbestuur, die bovendien met gezag moeten kunnen optreden wanneer zich in de partij
een zaak zou aandienen waarbij de integriteit in het geding is.” 551
Dat kandidaten op hun integriteit worden bevraagd, laat eveneens het belang van integriteit
zien. Dit bevragen gebeurt niet alleen tijdens selectiegesprekken maar ook tijdens lezingen,
campagnes, interviews met de media en door inlichtingendiensten. Kandidaat-DV’s kunnen
rechtstreeks worden gevraagd naar hun idealen, visie en principes, maar ook kunnen aan
hen dilemma’s en netelige kwesties worden voorgelegd om vast te stellen hoe integer zij
reageren. Kandidaten kunnen uitspraken worden ontlokt die in strijd (niet-integer) zijn met
eerdere eigen uitspraken of het vigerende beleid. Zelfs valstrikken kunnen worden opgezet,
zoals misleidende vragen of verborgen camera’s, om te bepalen of de kandidaat zich staande
weet te houden en hoe echt de kandidaat is. Geen wonder dat DV’s het idee hebben dat ze
tijdens de aanloopperiode naar hun functie worden gegrild, op de pijnbank worden gelegd en
binnenstebuiten worden gekeerd.
Dat integriteit van belang is, blijkt ook uit de wijze waarop kandidaat-DV’s zichzelf presenteren
of laten presenteren. Zo motiveerde Bill Clinton zijn keuze voor Al Gore als running mate als
“een leider met grote sterkte, integriteit en statuur”. 552 En George H.W. Bush riep mensen in
zijn campagne op om te stemmen op de kandidaat met “de integriteit en stabiliteit om de taak
te vervullen.” 553
XIV. Voor en na de functie
316