Dienaren van het Volk - Landelijke Vereniging van ...

XIII. Omgang met misstappen
86. Integriteit is wel het deugdelijk reageren
op beschuldigingen van een misstap
Een misvatting is dat DV’s bij beschuldigingen niets hoeven te doen, omdat de
bewijslast bij degene ligt die de beschuldigingen uit. Als integriteit de DV echter aan
het hart gaat, zullen DV’s beschuldigingen actief willen weerleggen. Ook al is het
moeilijk te bewijzen dat niet-integer gedrag niet heeft plaatsgevonden. DV’s kunnen op
concrete beschuldigingen integer reageren door (1) het probleem te verbreden, (2) de
vertrouwensvraag te stellen, (3) openheid van zaken te geven, (4) onderzoek te (laten)
doen, (5) de ontstane schade te herstellen of te compenseren en (6) excuses aan te
bieden en berouw te tonen.
Er valt nog meer te zeggen over hoe op een integere wijze met beschuldigingen kan worden
omgegaan. Een van de veel voorkomende denkfouten is gebaseerd op de stelregel dat
iemand integer is zolang het tegendeel niet is bewezen. Het gevaar hiervan is dat men gaat
denken dat de bewijslast bij degene ligt die de beschuldigingen uit. Ook al is dit als principe
voor burgers waar – wie gaat wijzen moet bewijzen – het neemt niet weg dat de reputatie van
een DV flink kan worden beschadigd als wordt afgewacht waarmee anderen komen. Men is
immers dan niet alleen overgeleverd aan wat anderen zeggen en doen, maar er kan eveneens
een beeld ontstaan van passiviteit, onverschilligheid of zelfs dat men iets heeft te verbergen.
Ook al heeft men het juridische recht niet te hoeven meewerken aan de eigen veroordeling,
vanuit integriteitperspectief zijn openheid, betrokkenheid en proactiviteit wel gewenst. Zo
stelt partijleidster Jolande Sap dat parlementariërs een verantwoordingsplicht hebben om
zichzelf vrij te pleiten. 510 Betrokkenen verwachten dit vaak ook van DV’s en bekritiseren en
veroordelen degenen die dit niet doen en prijzen hen die dit wel doen. Deze verwachting wordt
veelal gevoed door de veronderstelling dat ook al zouden de beschuldigingen onterecht zijn,
er ten minste door de DV aanleiding is gegeven tot de beschuldigingen (vanuit de gedachte:
waar rook is, is vuur). Daarom is het wenselijk mee te werken aan het uit de wereld helpen
296