Dienaren van het Volk - Landelijke Vereniging van ...

Zo ook deed Tweede Kamerlid Harry van den Bergh berichtgeving in de media over zijn
mogelijke misbruik van voorkennis bij beurstransacties af als “van a tot z gelogen”. 486
Toen later bleek dat de beschuldiging klopte, trad hij af omdat hij niet alleen misbruik had
gemaakt, maar ook had gelogen. Hoe stelliger men de misstap ontkent, des te zwaarder
deze wordt aangerekend als de misstap toch wordt bewezen. Eveneens wordt een misstap
zwaarder aangerekend als het ontkennen daarvan onder ede gebeurt en er dus sprake is van
meineed. Zo kostte het Bill Clinton bijna zijn presidentschap toen hij onder ede de seksuele
aard van de relatie met Monica Lewinski ontkende, terwijl kort daarna duidelijk werd dat
hiervan wel sprake was geweest.
Een andere mogelijke reactie op beschuldigingen is om de feiten niet te ontkennen, maar om
ze als minder of niet problematisch te bestempelen. Door bijvoorbeeld te zeggen dat de gelekte
informatie helemaal niet vertrouwelijk was, dat de privébetaling een lening was in plaats van
een geschenk, of dat het geen leugen was maar geen consistente weergave van de feiten.
Zo zei Van Middelkoop als minister van Defensie tijdens een spoeddebat dat hij in de Tweede
Kamer had gezegd dat hij een interview met hem in een krant niet had geautoriseerd,
terwijl een dag later hij een persbericht liet uitgaan waarin hij verklaarde dat het interview
wel was geautoriseerd: “Ik heb niet gejokt, ik heb niet gelogen; ik heb me alleen vergist.” 487
Door het te ontmoraliseren trachtte Van Middelkoop de angel uit het debat te halen. Dit is
echter niet van risico’s ontbloot. Want men verschuift daarmee de discussie naar de norm,
maar bevestigt impliciet dat het verweten gedrag heeft plaatsgevonden. Men loopt dan het
risico dat als blijkt dat men beter had moet weten men niet alleen een integriteitschending
wordt aangerekend maar ook een gebrek aan normbesef.
Naast verzwijging en ontkenning van een misstap is er een aanpak die nog riskanter is. En dat
is door de misstap te verhullen en daarvoor nieuwe misstappen te begaan. Bijvoorbeeld door
getuigen uit te schakelen, door degenen die de misstap bekend willen maken te chanteren of
door bewijsmateriaal te vernietigen. Daarmee wordt het integriteitissue groter en wordt, als
deze verhulling bekend wordt, de schade des te groter. De kritiek op de Duitse bondspresident
Wolff nam vooral toe toen bekend werd dat hij zou hebben geprobeerd om met dreigementen
te voorkomen dat een krant nieuwe feiten zou onthullen over de door hem ontvangen
voordelige lening van een bank. Evenzo nam de kritiek op Berlusconi toe toen bleek dat hij drie
getuigen in het proces tegen hem voor 127.000 euro zou hebben omgekocht. 488
82. Integriteit wordt problematischer naarmate een misstap wordt verzwegen, ontkend en verhuld
283