Dienaren van het Volk - Landelijke Vereniging van ...

de nederlagen en aftochten van DV’s, zoals Stephen Carter het stelt. 365 Integriteit zou zijn
aantrekkingskracht verliezen en alleen maar afstoten wanneer de kloof tussen norm en
praktijk te groot zou zijn. Politiek is de kunst van het mogelijke, zoals Otto von Bismarck het
formuleert. 366 Ditzelfde geldt voor integriteit: integriteit moet wel mogelijk zijn, men kan niet
het onmogelijke vragen. Dit betekent dat DV’s niet moeten worden overvraagd, maar evenmin
moeten worden ondervraagd.
Als het gaat om het beoordelen van het gedrag van DV’s dient derhalve rekening te worden
gehouden met de weerbarstige praktijk waarin zij functioneren. Voor DV’s zelf betekent dit
dat zij om elkaar te bekritiseren te hoge noch te lage normen dienen te hanteren. Anders
komt men over als betweter of moralist (indien men daarbij te hoge normen hanteert) dan
wel als immoreel, laf, terughoudend en inactief (indien men daarbij te lage normen hanteert).
Ook voor zelfevaluatie zijn realistische normen van belang. Anders praat men zich ten onrechte
een minderwaardigheids- en schuldcomplex aan (indien men te hoge normen hanteert) dan
wel wordt men zelfingenomen, overmoedig en passief (indien men te lage normen hanteert).
Als men zelf wordt aangesproken en bekritiseerd, kan het een adequaat verweer zijn de
kritiek af te doen als moralistisch en de criticus als moralist. Dit verplaatst de aandacht naar
de criticus en trekt zijn of haar kennis van en begrip voor de situatie in twijfel. Daarbij is het
overigens wel van belang te voorkomen dat door te wijzen op een te hoge moraal die anderen
hanteren de indruk ontstaat dat men zelf geen moraal hanteert, want dan maakt men het
probleem groter.
56. Integriteit is geen moralisme
207