Dienaren van het Volk - Landelijke Vereniging van ...

twee werkdagen in de ministerraad al merkte dat daar mensen “gewoon zaten te liegen.”
En sommige ministers zelfs meerdere malen. “Dat maakte het wel een heel koud wereldje,
met veel onbetrouwbaar gedrag.” 314 Dat oneerlijkheid van alle tijden en plaatsen is, blijkt uit
de uitspraak van de Griekse filosoof Socrates die vijfentwintighonderd jaar geleden zei:
“Ik was echt te eerlijk om een politicus te kunnen zijn.” 315
Als oneerlijkheid een deugd zou zijn, dan zou oneerlijkheid niet tot ophef moeten leiden. De
praktijk laat echter zien dat DV’s vanwege oneerlijkheid in opspraak zijn gekomen. Zo kwam
Tweede Kamerlid Eric Lucassen in opspraak toen bleek dat hij een misdrijf evenals enkele
overtredingen tijdens de selectieprocedure had verzwegen voor zijn fractievoorzitter. Eveneens
steunde de meerderheid van de raad een motie van afkeuring tegen hun burgemeester toen
bleek dat hij informatie had achtergehouden omtrent de uit de hand gelopen kosten bij de
bouw van een theater. En het tweede kabinet-Kok diende zijn ontslag in mede omdat tijdens de
val van de moslimenclave Srebrenica de toenmalige minister van Defensie bewust informatie
zou hebben verzwegen en verkeerde mededelingen zou hebben gedaan. 316 Dat in de praktijk
eerlijkheid als gewenste deugd van DV’s wordt gezien, blijkt ook uit het feit dat opponenten,
controlerende instanties en journalisten pogen om door DV’s gepresenteerde onwaarheden
te achterhalen en dit te gebruiken om het gebrek aan integriteit en betrouwbaarheid van een
DV aan te tonen. Want als oneerlijkheid een deugd zou zijn, dan zouden anderen juist gericht
zijn op het achterhalen van de waarheid die een DV spreekt en dit gebruiken om aan te tonen
dat deze DV niet deugt en ongeschikt is.
Het vertellen van de waarheid gaat echter verder dan eerlijkheid. Men kan eerlijk zijn en
toch om de feiten heen draaien, belangrijke zaken verzwijgen zonder dat men daarover liegt,
of bijvoorbeeld iets zeggen dat voor meerderlei uitleg vatbaar is. Zo zei premier Jan-Peter
Balkenende op de vraag naar de steun voor de Tweede Kamer fractievoorzitter Pieter van Geel
van zijn partij dat ze op hem konden rekenen, waarbij Balkenende dit zelf interpreteerde als
dat men nog van hem ging horen en niet, zoals anderen dachten, dat hij Van Geel steunde. 317
Op de vraag of Harry van Bommel zich had vergrepen in Syrië antwoordde hij volmondig
nee en wekte daarbij de indruk dat hij aangaf zich niet te hebben vergrepen, terwijl hij nee
zei omdat hij, zonder dit eraan toe te voegen, zich had vergrepen in Jordanië. En op de
vraag onder ede aan Bill Clinton of hij een seksuele relatie had gehad met Monica Lewinski
antwoordde hij ontkennend, omdat wat later bleek hij een seksuele relatie interpreteerde
IX. Verantwoordelijkheid en verantwoording
194