Dienaren van het Volk - Landelijke Vereniging van ...

67. Integriteit als ‘nee-tenzij’ helpt
om doorschieten te voorkomen
Om het doorschieten te voorkomen kunnen DV’s het nee-tenzij-principe hanteren.
Daarbij doet men in principe dingen niet, tenzij er een goede reden is om daarvan
af te wijken. Hierdoor (1) voorkomt men veel dilemma’s, (2) het maakt het
communiceren hierover gemakkelijk en helder en (3) het voorkomt een hellend
vlak. Voor het goed hanteren van dit nee-tenzij-principe is het van belang dat DV’s
het nee als belangrijk principe beschouwen evenals de wil hebben er alleen van af
te wijken als dit nog beter is.
In het vorige hoofdstuk zagen we dat integriteit het midden is tussen twee kwaden.
Een manier van denken om te voorkomen dat men doorschiet is wat partijleider Jan Marijnissen
het nee-tenzij noemde. 421 Het nee-tenzij betekent dat men in principe dingen niet doet,
maar alleen een uitzondering maakt als daarvoor een goede reden is. Daardoor voorkomt men
dat men doorschiet in het nee dat het goede is.
Het nee-tenzij, zoals Marijnissen het voorstelt, heeft als vertrekpunt de nullijn. 422 Hij pleit
er onder andere voor dat, om elke schijn van beïnvloeding en belangenverstrengeling te
vermijden, betaalde nevenfuncties van politici en bestuurders die inhoudelijk in verband
kunnen staan met hun politieke beslissingen niet zijn toegestaan. Van deze regel kan dan
worden afgeweken als bijvoorbeeld de nevenfunctie relevant is voor de hoofdfunctie
en als de inkomsten worden afgedragen aan de organisatie waarvoor de hoofdfunctie
wordt bekleed. Evenzo is volgens Marijnissen het aannemen van giften, geschenken
en invitaties in principe niet toegestaan: “Niet vóór een eventuele beslissing, niet erna,
maar ook niet zonder dat er sprake is van een beslissing.” 423 Een uitzondering is dan
volgens hem geschenken van hoffelijke aard: “Een inwoner die persoonlijk geholpen
is door een gemeentelijke inspanning en die de betreffende wethouder daarvoor een
67. Integriteit als ‘nee-tenzij’ helpt om doorschieten te voorkomen
235