Dienaren van het Volk - Landelijke Vereniging van ...

Als de beschuldigingen over een concreet voorval gaan, zijn er eveneens uiteenlopende
manieren om op een deugdelijke, integere wijze te reageren. Een eerste reactie is om de
beschuldiging niet te ontkennen, maar om het probleem te verbreden waardoor het minder
problematisch wordt. Van Bommel deed dit toen zijn ex-vriendin details over hun seksleven
aan een krant vertelde. Van Bommel reageerde daar vrij nuchter op door te stellen dat
als de kranten op zo’n manier met iedereen omgaan iedereen dan moet vrezen. Daarmee
snoerde hij de mond van andere kamerleden doordat ieder kamerlid er nu een belang bij
had om dit vuurtje zo snel mogelijk te laten doven. Bovendien zou ieder kamerlid dat er toch
nog wat over zou zeggen indirect aangeven zelf brandschoon te zijn, wat dan schijnheilig
zou zijn. Een soortgelijke reactie gaf een gemeenteraadslid toen deze werd beschuldigd
van manipulatie van gegevens: “Wie zonder zonden is, werpe de eerste steen.” Daarmee
ontkende zij haar eigen onoorbaar gedrag niet, maar wierp zij een barrière op voor anderen
om haar aan te spreken.
Een tweede mogelijke reactie is om de vertrouwensvraag te stellen. Door de vertrouwensvraag
te stellen erkent men dat vertrouwen noodzakelijk is en dat het aan de ander is dit te
bepalen. Men speelt daarmee op alles of niets. Zo maakte Duivesteijn bekend toen hij als
wethouder werd beschuldigd van ontoelaatbaar gedrag dat hij zijn werkzaamheden zou
opschorten tot het moment dat de gemeenteraad het vertrouwen in hem zou uitspreken.
Evenzo wierp Robin Linschoten als staatssecretaris de vertrouwensvraag op toen hij er
onder andere van werd beschuldigd de Tweede Kamer onvoldoende te hebben ingelicht.
Volgens hem mocht er geen “millimeter twijfel” bestaan over zijn geloofwaardigheid.
Duivesteijn kon aanblijven terwijl Linschoten moest opstappen. 512
Een derde mogelijke reactie is om openheid van zaken te geven door de relevante
informatie die men zelf heeft, beschikbaar te stellen en te verspreiden. Men toont dan
dat men bereid is proactief mee te werken. Dit vergroot doorgaans het vertrouwen,
omdat men aan anderen laat zien te begrijpen waarom het draait. Toen Duivesteijn werd
beschuldigd van het maken van privéreizen in dienstauto’s en taxi’s bracht hij meteen zijn
dienstauto- en taxigebruik naar buiten. “Een politicus mag omstreden zijn om zijn politieke
opvattingen, maar niet als het gaat om zijn integriteit”, aldus Duivesteijn in een openbare
brief, “Ik heb niets te verbergen en heb in deze nooit gehandeld uit overwegingen van
eigenbelang.” 513
XIII. Omgang met misstappen
298