Dienaren van het Volk - Landelijke Vereniging van ...

nodig zijn. Dit dient echter niet te worden omgedraaid: wanneer er integriteit is, dan mogen
regels worden genegeerd. Integriteit betekent onder meer eenheid. Eén zijn met de functie
betekent dat men weet heeft van wat de functie inhoudt en wat de daarbij behorende regels
zijn. Het is derhalve niet integer als men de regels niet kent en erkent.
Evenmin moet de uitspraak van Camus worden opgevat als dat regels en integriteit
tegenstrijdig zijn. Dit hoeft niet het geval te zijn. Regels beogen juist integriteit te beschermen
en te bevorderen. Regels stimuleren DV’s tot een integer gebruik van hun macht. Menig DV
is daarom qua integriteit in opspraak gekomen doordat hij niet bekend was met een regel. Zo
kwam een wethouder in opspraak toen hij zijn echtgenote op kosten van de gemeente meenam
op een buitenlandse dienstreis zonder dat hij wist dat volgens de interne regels dit alleen kon
als het functioneel was, terwijl hiervan geen sprake was. Eveneens kwam een gedeputeerde
in opspraak toen bleek dat hij een sideletter had getekend met een projectontwikkelaar over
de garantstelling door de provincie bij de ontwikkeling van een bedrijventerrein zonder dat hij
wist dat hij daartoe niet bevoegd was.
Regels zijn trouwens niet alleen beperkingen voor de uitoefening van de functie, ze bieden
ook mogelijkheden. Regels definiëren namelijk de bevoegdheden en rechten die een
DV in de functie heeft. Op basis van regels kan een burgemeester noodverordeningen
vaststellen, kan een Tweede Kamerlid een motie indienen en kan een dijkgraaf vergunningen
verstrekken. Regels in dat opzicht beperken niet alleen de macht om dat te doen wat men
wil doen, maar ze geven ook macht om dat te doen wat men anders niet zou mogen of
kunnen doen. Dus het zou ook in dit opzicht inconsistent, niet-integer, van een DV zijn als
deze wel de regels accepteert die hem macht geven en de regels negeert die zijn macht
beperken.
Integriteit vergt dus kennis van de regels. Dit vergt van DV’s dat zij nagaan wat de regels
zijn en dat zij zich in de regels verdiepen en ze bestuderen. Zoals de regels ten aanzien
van besluitvorming en bevoegdheden evenals de regels die er mogelijk zijn ten aanzien
van nevenfuncties, giften, omgang met informatie, privéhandel in effecten, beveiliging en
omgangsvormen. Er bestaan dikwijls talloze bronnen van regels. Zo is er voor een burgemeester
naast de grondwet op nationaal niveau de Algemene wet bestuursrecht, de Gemeentewet,
het Rechtspositiebesluit burgemeesters en allerlei handreikingen. Op gemeentelijk niveau
I. Regels, moraal en ethiek
20