Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
63<br />
• Tutarlı beklentiler içerisinde bulunması gerekmektedir.<br />
Sonuç olarak Heider (1958) ve Weiner (1974)’in çalışmaları sonucu ortaya çıkan<br />
yükleme kuramına göre birey, dış dünyayı bir nedensellik düşüncesi içinde algılamakta<br />
ve davranışları, bir neden-sonuç ilişkisi içinde ele almaktadır. Yükleme kuramı, bireyin<br />
davranışını iki nedensel kaynaktan birisine; kendisine veya dışsal etmenlere yüklediğini<br />
belirtmektedir. Öğrenilmiş çaresizlik kuramının bir nedensel yükleme kuramına<br />
dönüştürülmesinden sonra öğrenilmiş çaresizlik kuramı, bireyin, bir kontrolsüzlük<br />
durumuna maruz kaldığı zaman bu duruma nedensel bir açıklama getirdiğini iddia<br />
etmekte, bu nedensel açıklamanın biçiminin de bireylerde çaresizlik belirtilerinin ortaya<br />
çıkıp çıkmamasına neden olduğu belirtilmektedir. Ayrıca, bireyin çaresizlik<br />
yaşantısında, maruz kaldığı durumun özelliklerinden daha çok bu duruma getirdiği<br />
açıklama ön plana çıkmaktadır. Bu nedenle, Peterson ve Seligman (1984, Akt., Ulaş,<br />
2005) yükleme biçimi yerine açıklama biçimi teriminin kullanılması gerektiğini<br />
belirtmişler ve bunu bireysel bir farklılık olarak değerlendirmişlerdir.<br />
7. Kaygı<br />
Öğrenme ve genelleme yoluyla ve çoğunlukla yılgınlık sonucu meydana gelen belirsiz<br />
korku, endişe, anksiete (Alaylıoğlu ve Oğuzkan, 1976: 162) şeklinde tanımlanan kaygı,<br />
Cüceloğlu (2004: 292-293)’na göre üzüntü, sıkıntı, korku, başarısızlık duygusu, acizlik,<br />
sonucu bilememe ve yargılanma gibi heyecanların birini ya da çoğunu içerebilir.<br />
Kişisel ve çevresel olaylara karşı duygusal bir tepki olarak ortaya çıkan kaygı, kabul<br />
edilebilir limitler içinde kalmak koşuluyla evrensel ve normal bir duygudur. Genellikle<br />
korkuyla beraber anılır ve insanların fazlasıyla maruz kaldığında günlük hayatı<br />
zorlaştırıcı ve özgürlükleri kısıtlayıcı bir etken olabilir. Bununla beraber kabul edilebilir<br />
sınırlar içerisinde olduğunda, motivasyonu harekete geçireceğinden yaşamı<br />
kolaylaştırıcı ve yararlı olabilir. İşini kaybetme korkusu taşıyan ve bunun için kaygı<br />
duyan biri, kendini geliştirmek ve işini daha iyi yapmak için motive olabilir. Dolayısıyla<br />
bireyi daha çok bilgilenmeye, yapıcı ve yaratıcı olmaya yönelten bu tür kaygılar olumlu<br />
sayılabilir.
Change language