full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Rodziny białek szoku termicznego i ich rola w odpowiedzi na wysiłek fizycznywych, co w efekcie prowadzi do zmiany przepuszczalnościbłony komórkowej. Odpowiedzią organizmu nauszkodzenie komórek, wywołane wzmożonym wysiłkiemfizycznym, jest reakcja zapalna, manifestująca sięwzrostem białek ostrej fazy, której stymulatorem jestinterleukina 6 (Il-6). Jej stukrotny wzrost podczas stanuzapalnego wywołanego nadmierną pracą fizyczną bezpośredniowpływa na ekspresję białek szoku termicznego.Indukcja syntezy niektórych białek rodzin Hsp,inicjowana wysiłkiem fizycznym, zachodzi za pomocązróżnicowanych mechanizmów. Przeniesienie zewnątrzkomórkowychstresowych oddziaływań do wnętrzawłókienek mięśniowych zachodzi poprzez kaskadękinazy proteinowej, która aktywowana jest mitogenemMAPK (mitogen-activated protein kinase). Wykazano,iż różne formy pracy mięśniowej wykorzystują w tymcelu drogi sygnałów kinaz JNK (c-Jun N-terminal kinase)i ERK (extracellular-signal regulated kinase) orazbiałka p53 [38].Morton i wsp. [39] przedstawili, w jaki sposób stresoryzwiązane z wysiłkiem fizycznym powodują proceszapalny w mięśniu, co z kolei wpływa na zależnośćczasową zmian ekspresji białek szoku termicznego(ryc. 2).Czynność mięśni prowadzi szczególnie do zmianw poziomie HSP27 oraz rodziny białek HSP70, doktórych należą białka HSP72 i HSP73 [40]. Nasileniesyntezy HSP70, obserwowane po wysiłku fizycznym,zależy głównie od jego intensywności [41] oraz od typuaktywowanych w czasie pracy włókien mięśniowych[42]. Naito i wsp. wykazali również, iż nasilenie syntezyHSP72 w stosunku do poziomu podstawowegotych białek jest zależne od typu włókien mięśniowych.Włókna o wysokim potencjale oksydacyjnym (ST) mająwyższy podstawowy poziom białek HSP72 w porównaniuz włóknami glikolitycznymi (FT). Po wysiłku zwiększonąekspresję HSP72 obserwowano w włóknach FT,a znacznie mniejszą – w ST. Może to wskazywać, iżmniej nasilona ekspresja białek HSP72 w włóknachwolno kurczących się (ST) jest wystarczająca doobrony tych włókien przed skutkami stresu indukowanegowysiłkiem fizycznym [43].Trening fizyczny, w czasie którego organizm narażonyjest na działanie stresu oksydacyjnego, wywołujeodpowiedź adaptacyjną organizmu, powodującwzrost aktywności enzymów antyoksydacyjnych orazzwiększoną ekspresję białek HSP, które są dodatkowąi jednocześnie uzupełniającą linią obrony przedRyc. 2. Stresory związane z wysiłkiem fizycznym oraz zależność czasowa zmian ekspresji białek szoku termicznego – modyfikacja wg [39]Fig. 2. Stressors associated with physical exercise and a temporal relationship of changes in heat shock proteins expression – modified according to[39]– 125 –