full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Marek Popowczak, Andrzej Rokita, Ireneusz Cichyzabaw i gier z piłką rozbudzających empatię. Jednąz trzech godzin wychowania fizycznego w tygodniupoświęcano na rozbudzanie empatii u uczniów, wykorzystującpiłki. Pozostałe dwie godziny przebiegaływ sposób tradycyjny. W grupie kontrolnej „empatia bezpiłki” (K 1) realizowano autorski program oparty na ćwiczeniach,zabawach i grach bez piłki rozbudzającychempatię. Jedną z trzech godzin wychowania fizycznegow tygodniu poświęcano na rozbudzanie empatiiu uczniów, nie wykorzystując jednak piłek. Pozostałedwie godziny prowadzono w sposób tradycyjny.Aktywność ruchowa bez piłki rozbudzająca zachowaniaempatyczne traktowana była w badaniach jakoczynnik kontrolny, pozwalający określić szczególnąrolę piłki podczas aktywności ruchowej młodzieży.W grupie kontrolnej (K 2), nazwanej „tradycyjną”, realizowanonatomiast trzy razy w tygodniu tradycyjnyprogram kształcenia i wychowania fizycznego przyjętydo realizacji w Liceum Ogólnokształcącym nr 17 weWrocławiu.Zmienną niezależną był autorski program nauczania,realizowany w grupie eksperymentalnej (E 1) z wykorzystaniemćwiczeń, zabaw i gier z piłką rozwijającychi wzmacniających empatię, a zmiennymi zależnymi– sprawność fizyczna oraz poziom empatii uczniów.W eksperymencie wykorzystano dwa narzędzia badawcze.Do określenia zmian w poziomie sprawnościfizycznej młodzieży [17] wykorzystano sześć prób z testu„Eurofit” (tabela 1). Wszystkie próby przeprowadzonościśle według instrukcji: Sposób wykonywaniaprób sprawnościowych w baterii testów EUROFIT [18].Do zbadania zmian poziomu empatii uczniów nalekcjach wychowania fizycznego wykorzystano drugienarzędzie badawcze Kwestionariusz badania empatiiw wychowaniu fizycznym [10], składający się z 11 pytańzamkniętych. Do każdego pytania dobrano cztery możliweodpowiedzi, stopniowane pod względem wartościpunktowych (0–3 punktów), określające natężenie badanejwłaściwości. Suma ocen (punktów) za poszczególnepytania dała surowy wynik, który wykorzystanodo analizy badań. Wysoka jego wartość wskazywałana częste prezentowanie przez ucznia zachowańempatycznych (wysoki poziom empatii). Niski wynikświadczył natomiast o niskim poziomie empatii orazo ujawnianiu przez badaną osobę przede wszystkimzachowań egoistycznych i prezentowaniu egocentryzmu.Wyniki zebrane w badaniach właściwych poddanoanalizie wariancji (ANOVA), testującej istotności różnicpomiędzy średnimi, które mają wpływ na stwierdzonyefekt [19]. Aby uniknąć efektów przypadkowych (przecenianiaistotności różnic średnich) zastosowano testNIR, dzięki czemu uzyskano informacje o efektachmiędzygrupowych, efektach czynnikowych i różnicachinterakcyjnych zachodzących w doświadczeniu z powtarzanymipomiarami.Badania trwały dwa lata (tj. prowadzone byływ roku szkolnym 2005/2006 oraz 2006/2007).W każdym roku szkolnym (we wszystkich grupach)badania wykonywano trzykrotnie (tj. na początku rokuszkolnego, po I semestrze i pod koniec II semestru).WynikiNa podstawie uzyskanych wyników badań określonozmiany poszczególnych składowych sprawności fizycznej,tj. gibkości tułowia, siły eksplozywnej nóg, siłyramion, siły tułowia, siły funkcjonalnej, zwinności.Jak dowodzą rezultaty analizy wariancji dotyczącejpoziomu gibkości tułowia (badanego poprzezpróbę: skłon w przód w siadzie), stwierdzono znaczącyefekt interakcyjny „pomiar” × „grupa” × „płeć”;F(10, 895) = 1,98, p = 0,032. Analiza tej trójzmiennowejinterakcji (zob. ryc. 1) wykazała wzrost wyników pra-Tabela 1. Próby sprawności fizycznejTable 1. Tests of physical fitnessSkładowe sprawności fizycznej (czynniki) Próby testu Kolejność próbGibkość tułowia skłon w przód w siadzie 1Siła eksplozywna nóg skok w dal z miejsca 2Siła statyczna dynamometria dłoniowa 3Siła tułowia siady z leżenia 4Siła funkcjonalna zwis na ramionach ugiętych 5Zwinność bieg wahadłowy 10 × 5m 6– 72 –