full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Joanna Gradek, Edward Mleczko, Sebastian Swobodaników zdrowia w koncepcji Health-Related Fitness(H-RF)?Opierając się na przesłankach teoretycznych orazdotychczasowych doniesieniach przyjęto następującehipotezy badawcze:1. Jeżeli trening spełnia funkcje zdrowotne, to w myślklasyfikacji normatywnej wskaźniki zdrowia ujętew amerykańskiej koncepcji H-RF powinny mieścićsię w zakresie norm osób kończących etap anafazy(progresywny okres rozwoju biologicznego)w wieku 19–20 lat.2. W treningu rekreacyjnym ekstensywny wzrost objętościtreningu powinien w sposób znaczący wpływaćna pozytywne zmiany wskaźników zdrowotnychbiegaczy.Materiał i metody badańMateriał badańBadania przeprowadzono w czerwcu 2010 r. w obiektachAkademii Wychowania Fizycznego w Krakowie.Brało w nich udział 63 uczestników programu zajęćtreningowych pn. Ścieżki Biegowe, w tym 22 kobietyi 41 mężczyzn. Średnia wieku badanych mężczyzn wynosiła45,6 lat przy stosunkowo dużym zasięgu jegozmienności (30–70 lat) i w grupie kobiet 40,1 lat, przymniejszym zasięgu zmienności (30–55 lat).Wszyscy badani byli objęci zorganizowaną formązajęć, prowadzonych przez wykwalifikowanych i doświadczonychtrenerów, którzy rekrutowali się z gronanauczycieli akademickich AWF w Krakowie, a takżespośród byłych reprezentantów kraju w różnych konkurencjachlekkoatletycznych. Zajęcia odbywały się regularnie2–3 razy w tygodniu. W realizacji obciążeń treningowychuwzględniano relatywizację ze względu napoziom zaawansowania szkoleniowego. Dane liczbowedotyczące wieku badanych oraz podziału uczestnikówzajęć na grupy ze względu na realizowaną objętość treningubiegowego zawarto w tabeli 1.Za cezurę podziału na grupy przyjęto miesięcznąobjętość treningu wynoszącą 120 km, czyli około 30km tygodniowo. Oznacza to, iż w grupie mniej zawansowanychbiegaczy, przy częstotliwości zajęć 2–3 razyw tygodniu, na jednostkę treningową przypadało około10 km, a w drugiej grupie, realizującej harmonogramo większej częstotliwości zajęć, objętość treningu najednym spotkaniu wynosiła ok. 10–20 km.Tabela 1. Podział biegaczy na grupy ze względu na płeć i kilometrażmiesięcznyTable 1. Division of runners into groups based on sex and monthly mileagePłećMKMetody badańW przeprowadzonych badaniach wykorzystano metodęobserwacji bezpośredniej poziomu cech morfofunkcjonalnychi motorycznych osób amatorsko trenującychbiegi wytrzymałościowe. Udział w badaniach był dobrowolny.Dodatkowo przeprowadzono wśród nich sondaż diagnostyczny,z wykorzystaniem wywiadu otwartego orazautorskiej wersji kwestionariusza-ankiety. Uwzględnionow nim 12 pytań, które dotyczyły motywów podejmowaniaaktywności fizycznej, częstotliwości i stażu uczestnictwaw Ścieżkach Biegowych, objętości treningu oraz ocenysposobu prowadzenia zajęć przez trenerów.Zakres badańKryteria podziałuMiesięczny kilometrażLiczba %do 120 km 16 25,4powyżej 120 km 25 39,7do 120 km 10 15,9powyżej 120 km 12 19,0W badaniach uwzględniono komponenty sprawnościukierunkowanej na zdrowie, a także wybrane elementysprawności powiązanej z osiągnięciami motorycznymi.Badania obejmowały następujące pomiary:1. Komponenty morfologiczne. Zmierzono: wysokośćciała (BH), masę ciała (BM), skład ciała(% BF, FFM, BMI). Badania przeprowadzono z zastosowanieniempowszechnie stosowanych metodw somatometrii oraz z wykorzystaniem wagi Tanita ®model BC 418 MA Body Composition Analyzer, pozwalającejustalić masę ciała z dokładnością do100 gramów i oszacować odsetek tłuszczu w organizmie.2. Komponenty motoryczne. Uwzględniono w większościtakie próby wchodzące w skład testu Eurofitfor Adults. Assessment of health-related fitness,jak:• wytrzymałość siłowa mięśni brzucha i grzbietu(dynamic sit-ups) [liczba];– 38 –