full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Wpływ lokalnego wysiłku fizycznego na wychwiania posturalne i granice stabilności ciała...sów wychwiań COP przy oczach zamkniętych wyniosłyodpowiednio: w kierunku ML 0,23 cm (26,7%), a w kierunkuAP 0,43 cm (19,2%) wartości przedwysiłkowej.Statystycznie istotne różnice (p ≤ 0,001) stwierdzonow długości drogi pokonanej przez COP. Wartośćmediany dla tego parametru w warunkach spoczynkowychwyniosła 41,44 cm i zwiększyła się do 52,72 cmpo wykonaniu wysiłku. Odnotowany wzrost tego parametru(11,28 cm) stanowi 27,2% jego wartości przedwysiłkowej.Wartość mediany dla wielkości obszaru wychwiańCOP przy oczach zamkniętych wzrosła z 1,03 cm 2 do2,15 cm 2 po wysiłku (p ≤ 0,05). Odnotowany 1,12 cm 2wzrost wielkości obszaru wychwiań po wykonaniu wysiłkustanowił 108,7% wartości przedwysiłkowej tegoparametru.Analizując wielkości parametrów zarejestrowanychprzed oraz po wysiłku w próbach wykonywanych w warunkachdynamicznych (tab. 4) nie stwierdzono statystycznieistotnych różnic w żadnym z analizowanychparametrów. Wartości różnic median dla poszczególnychparametrów zarejestrowanych przed i po wysiłkubyły nieznaczne i stanowiły ok. 2–4% ich wartościprzedwysiłkowej.DyskusjaAnaliza pomiarów wykonanych przy oczach otwartychjednoznacznie wskazała na występowanie powysiłkowychzaburzeń stabilności posturalnej ciała.Stwierdzono istotne statystycznie wyższe wartościwszystkich badanych parametrów zarejestrowanych powykonaniu wysiłku w porównaniu do wartości zarejestrowanychprzed wysiłkiem. Odnotowano ponad 80%wzrost zakresów wychwiań COP w kierunkach MLi AP. Zbliżone wyniki otrzymali Yaggie i McGregor [15],którzy odnotowali istotnie wyższe wartości wychwiańCOP w kierunkach ML i AP po wysiłku fizycznym polegającymna wielokrotnie powtarzanych grzbietowychi podeszwowych zgięciach stopy. Autorzy ponadto zaobserwowali,że po 20 minutach wartości parametrówpowracają do wartości spoczynkowych.W ocenie zaburzeń stabilności posturalnej ciała podobnywysiłek do zastosowanego w niniejszym badaniuwykorzystali Adlerton i Moritz [27]. Badani wykonywaliwielokrotne wspięci na palce w pozycji stania jednonóż.Podobnie jak w niniejszym badaniu autorzy odnotowaliistotne statystycznie powysiłkowe zwiększenie średniejwartości wychwiań COP zarówno w kierunku ML jaki AP. Odmienne wyniki otrzymali Gribble i wsp. [5], którzystwierdzili zwiększenie wychwiań COP w kierunkuML po wykonaniu wysiłku, natomiast nie odnotowaliistotnych statystycznie zmian w kierunku AP. W badaniuwykorzystano inną formę wysiłku niż w niniejszej pracy– ćwiczenie polegające na wielokrotnych zgięciachpodeszwowych i grzbietowych stopy, co może wskazywać,iż zmiany w obrazie wychwiań posturalnych sąspecyficzne w zależności od poddawanej zmęczeniugrupy mięśniowej.W badaniach własnych stwierdzono istotne statystyczniezwiększenie obszaru wychwiań COP, któregowartość po wysiłku fizycznym zwiększyła się o 238%w porównaniu z wartością zarejestrowaną przed wysiłkiem.Mniejsze, ale także istotne statystycznie zmianyw wartości tego parametru odnotowali m.in. Nardonei wsp. [3] – 78% zwiększenie obszaru wychwiań COPpo wysiłku na bieżni stacjonarnej, natomiast Davidsoni wsp. [19] – 50% zwiększenie obszaru wychwiań COPwywołane zmęczeniem mięśni grzbietu. Podobniekształtuje się sytuacja w przypadku długości drogiprzebytej przez COP. Odnotowano, istotne statystycznie,ponad 58% zwiększenie tego parametru co jestzgodne z wynikami otrzymanymi przez Nordone i wsp.[3], którzy zaobserwowali po wysiłku 47% zwiększeniedługości drogi przebytej przez COP. Nie odnaleziononatomiast podobnej analizy w piśmiennictwie związanymz badaniami, w których wykorzystywano lokalnewysiłki angażujące mięśnie kończyn dolnych.Zdaniem Błaszczyka [28], utrzymanie stabilnejpostawy zależy od dwóch czynników: s z y b k o ś c i,z jaką układ nerwowy jest w stanie rozpoznać wystąpieniezaburzenia przetwarzając otrzymane z receptorówinformacje oraz s p r a w n o ś c i a p a r a t u r u -c h o w e g o, którego zadaniem jest wykonać programprzeciwdziałający utracie równowagi. Wysiłek fizycznypowoduje zmęczenie układu nerwowego i aparaturuchu, zaburzając ich prawidłowe funkcjonowanie.Skutkiem tego jest pogorszenie wydolności systemuutrzymania stabilnej postawy ciała, czego dowodemjest zaobserwowane w badaniu zwiększenie wartościparametrów poddanych analizie.Otrzymany przy oczach zamkniętych obraz zaburzeństabilności posturalnej różni się od przedstawionegopowyżej, co jest wynikiem zmiany warunkówprzeprowadzania pomiaru i ograniczenia dopływu dosystemu kontroli stabilności ciała informacji z narząduwzroku. Analiza wartości parametrów z prób przeprowadzonychprzy oczach zamkniętych wykazała, żewysiłek spowodował 27% zwiększenie zakresu wychwiańCOP w kierunku ML. Odmienne wyniki uzyskali– 23 –