full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Paweł Chmura, Marek ZatońRyc. 2. Zmiany częstości skurczów serca zawodnika nr 9 podczas testu wysiłkowegoFig. 2. Changes in heart rates during exertion test (soccer player no. 9)DyskusjaZ badań przeprowadzonych przez Gaintanosa i wsp.[5] wynika, że w czasie pojedynczego 6-sekundowegowysiłku o maksymalnej intensywności udział fosfokreatynyw procesie resyntezy ATP wynosi ok. 50%.W tym okresie zawodnik osiąga swoją maksymalnąmoc beztlenową. Badania Balsoma i wsp. [6, 7] orazBogdanisa i wsp. [8] wykazały, że w czasie powtarzanychwysiłków o dużej intensywności udział hydrolizyfosfokreatyny w pokrywaniu zapotrzebowania energetycznegopracujących mięśni zwiększa się z każdymkolejnym obciążeniem. Forbes i wsp. [9] stwierdzili, że2-tygodniowy trening o wysokiej intensywności zwiększazasoby fosfokreatyny w mięśniach szkieletowych.Maugham [10] i Kreider [11] dowodzą, że suplementacjakreatyną zwiększa zdolności wysiłkowe do wielokrotniepowtarzanych wysiłków fosfagenowych.Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że stosowaneobciążenia w wysiłkach krótkotrwałych częstoprzekraczają możliwości wytwarzania energii z zasobówfosfagenowych przez procesy beztlenowe, ponieważdochodzi do szybkiego ich wyczerpania. W tychwarunkach brakująca energia uzupełniana jest przezprocesy glikolitycze związane z produkcją kwasu mle-kowego [12]. Z przeprowadzonych badań wynika, żestężenie kwasu mlekowego we krwi wykazuje niewielkiwzrost już po przebiegnięciu z maksymalną intensywnościąnawet 25-, 30-, 35-metrowych odcinków. Danete jednoznacznie wskazują na włączenie się procesówglikolitycznych do produkcji energii już w pierwszychsekundach wysiłku [1]. Newsholme [13, 14] wykazał, żepodczas przechodzenia od stanu spoczynkowego dobardzo intensywnego wysiłku szybkość procesu glikolizymoże wzrosnąć nawet ponad tysiąckrotnie w ciągukilku sekund.Wykonanie aż 15 wysiłków testowych (z zastosowaniem3-minutowej przerwy wypoczynkowej międzynimi) przez zawodnika nr 9 świadczy o bardzo wysokiejsprawności jego procesów bioenergetycznych – fosfagenowychi glikolitycznych. Przedstawione reakcjeorganizmu na zastosowane obciążenie sugerują, żezawodnik ten jako jedyny z całej grupy przełamał barieręzmęczenia, która wystąpiła przy stężeniu mleczanuna poziomie 15 mmol/l. W czasie 3-minutowejprzerwy wypoczynkowej, między siódmym a ósmympowtórzeniem u badanego wystąpiły zawroty głowyi odruch wymiotny. Pomimo kryzysu kontynuował wysiłekprzez osiem kolejnych prób. Wykonanie tylu jeszczeprób wysiłkowych świadczy o bardzo dużej tolerancji– 56 –