full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Wpływ lokalnego wysiłku fizycznego na wychwiania posturalne i granice stabilności ciała...głównie w pozycji stania jednonóż [5, 6, 11, 15]. Zaletytej pozycji – to mała powierzchnia podparcia i wysokawrażliwość na czynniki zakłócające stabilność, którepozwalają na możliwie dokładną ocenę wielkości zaburzeńwystępujących po wysiłku konkretnej grupymięśniowej. Nie wiadomo jednak, czy zmiany obserwowanew pozycji stania jednonóż są na tyle duże, abymogły prowadzić do obniżenia możliwości zachowaniastabilnej pozycji w staniu obunóż, czyli w pozycji najczęściejprzyjmowanej podczas wykonywania czynnościcodziennych. Dlatego też, jeśli koncentrujemy sięna powiązaniach praktycznych, bardziej celowe wydajesię przeprowadzenie oceny zmian powysiłkowych wychwiańposturalnych w pozycji stania obunóż. Ponadtoniewiele dotychczas wiadomo na temat ewentualnychzmian powysiłkowych w zakresie tzw. granic stabilnościciała.Ewentualne zmiany powysiłkowe równowagi ciała,wywołane wysiłkiem lokalnym, mogą mieć istotne znaczeniedla zadań ruchowych realizowanych w wieludyscyplinach sportu, szczególnie w tych łączących wysokipoziom wysiłku fizycznego z koniecznością wykonywaniaprecyzyjnych czynności, na przykład w biatlonie,w łyżwiarstwie figurowym bądź w sportach walki.Na podstawie modelu zachowania równowagi pozycjiwyprostowanej jako tzw. odwróconego wahadła [21,22] oraz modelu lepko-sprężystego [23], opartegoo analizę różnicy między amplitudą sygnału COPi środka ciężkości ciała [22, 24–26], można założyć,że zmęczenie mięśni trójgłowych łydki w znacznysposób zaburza możliwości zachowania równowagiciała w trakcie realizacji strategii stawu skokowego[26].Celem pracy była ocena wielkości zmian wychwiańposturalnych i granic stabilności ciała w pozycji stojącej(stanie obunóż), zachodzących pod wpływem wysiłkufizycznego o charakterze lokalnym angażującym mięśniezwiązane ze stawem skokowym (głównie mięsieńtrójgłowy łydki).Materiał i metodyBadaniu poddano grupę 16 zdrowych, sprawnych fizyczniemężczyzn, systematycznie podejmującychaktywność fizyczną, lecz nieuprawiających wyczynowosportu. Wszyscy badani – to studenci AkademiiWychowania Fizycznego w Poznaniu w wieku 20–22lat, którzy do badań zgłosili się dobrowolnie. Każdyz badanych został poinformowany o celu i charakterzebadań i wyraził zgodę na ich przeprowadzenie. Badaniapoprzedzono pomiarami antropometrycznymi w zakresiepodstawowych charakterystyk somatycznych (wysokość,masa ciała) oraz wyznaczono wskaźnik BMI(por. tab. 1).Pomiar stabilności posturalnej (wychwiań posturalnychi granic stabilności ciała) przeprowadzono zapomocą czteropodporowej, tensometrycznej, platformyposturograficznej AccuGait TM System (AMTI modelPJB-101, AMTI, Waterdown, MA), korzystano równieżz oprogramowania Balance Trainer.Badania rozpoczęto od objaśnienia uczestnikomprocedur badawczych. Zapoznano badanych z komendamiprowadzącego dotyczącymi kolejnych pomiarów,prawidłową techniką wykonywania prób na posturografie,a także opisano i zademonstrowano zadanywysiłek. Do każdej próby uczestnicy przystępowali indywidualnie.Badania odbywały się w ciszy w odrębnympomieszczeniu zamkniętym izolującym badanych odczynników, które mogły zdekoncentrować ich uwagę.Schemat procedury badawczej przedstawiono narycinie 1. Badanie obejmowało trzy sesje, przeprowadzonena tych samych uczestnikach z dwudniowąprzerwą między sesjami. Podczas każdej sesji pomiarstabilności posturalnej przeprowadzono dwukrotnie:przed wysiłkiem fizycznym oraz bezpośrednio po wykonaniuwysiłku (tj. około 5 sekund od momentu zakończeniawysiłku). Każdy pomiar trwał 30 sekund. W sesjiI i II pomiary odbywały się w warunkach statycznych(stanie obunóż w bezruchu w swobodnej pozycji wypro-Tabela 1. Wartości średnich arytmetycznych, median oraz min i max dla podstawowych charakterystyk somatycznychTable 1. Values of means, medians, min and max for the basic somatic characteristicWiek (lata)Age (years)Wysokość ciałaBody height (cm)Masa ciałaBody mass (kg)BMI (kg/m2)–x ± SD 21,25 ± 0,77 184,3 ± 5,65 81,3 ± 7,88 24,0 ± 2,27Mediana / Mediane 21 185,5 81 23,2Min. – Max. 20–22 172–192 67 – 95 23,2 – 27,7– 19 –