full text - Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

Sprawność fizyczna uczniów szkoły ponadgimnazjalnej uczestniczących w zajęciach ruchowych...szkół ponadgimazjalnych, stwierdzono niezadowalającypoziom ich empatii, jako jednej z właściwości osobowościowych,ujawnianej podczas ćwiczeń, zabaw i gierz piłką [10]. W związku z tym opracowano autorskieprogramy prowadzenia zajęć ruchowych, pomagającychrozwijać zdolności empatyczne. Realizacja autorskichprogramów miała umożliwić współdziałanie, zrozumienie,okazywanie uczuć wzajemności, świadomedążenie do realizacji celu grupowego oraz własnego.Uczestniczący w zajęciach ruchowych mogli nawiązywaćpozytywne relacje interpersonalne, rozpoznawaćintencje oraz emocje partnerów czy konkurentów, coz kolei miało im ułatwić funkcjonowanie w grupie (przezutożsamienie się z nią) oraz rozbudzanie zachowańempatycznych. Istotne znaczenie w realizowanych zajęciachruchowych miało m.in. pełnienie i wymiana ról.Przykładowo w popularnej zabawie uczniowie mogąraz być berkiem, kiedy indziej zaś osobą, która przednim ucieka. Wprowadzenie zamiany ról pozwala na zrozumienie,wczucie się w sytuację partnera.Równie ważne zadania podczas autorskich zajęćruchowych przypadały osobom, które pełniły rolę pomocnikai asystenta (zwykle niećwiczącym uczniom).Pozwalało to zrozumieć sytuację czy też punkt widzeniadrugiej osoby, zwiększało jej aktywność.Uczestnicy autorskich zajęć ruchowych mogli ponadtospostrzegać, wyodrębniać, antycypować zachowaniaempatyczne u wszystkich członków jednej drużyny czyu konkurentów. Empatyzowanie to odnosiło się równieżdo innych osób biorących udział w grze, tj. do sędzióworaz wspomnianych już uczniów niećwiczących[11]. Autorski program prowadzenia zajęć ruchowychrozwijających zdolności empatyczne stanowił propozycjęrealizacji celów kierunkowych w wychowaniufizycznym w obszarze dyspozycji osobowościowychwychowanka [12].Celem zrealizowanych w Liceum Ogólnokształcącymnr 17 we Wrocławiu badań było sprawdzenie, czy realizacjaautorskiego programu kształcenia i wychowaniafizycznego raz w tygodniu w grupie eksperymentalnej(E 1) z wykorzystaniem ćwiczeń, zabaw i gier z piłkąrozbudzających empatię będzie determinowała zmianyw sprawności fizycznej co najmniej w takim samymzakresie, jak realizacja raz w tygodniu autorskich programówopartych na ćwiczeniach, zabawach i grachbez piłki rozbudzających empatię (grupa kontrolnaK 1) oraz tradycyjnego programu kształcenia w grupiekontrolnej (K 2). Aby osiągnąć tak zakrojony cel badańpostanowiono odpowiedzieć na szczegółowe pytaniabadawcze:1. Jaki poziom sprawności fizycznej osiągnęli uczniowierealizujący autorskie programy kształceniai wychowania fizycznego (z grupy E 1), a jaki uczniowiez grup kontrolnych (K 1oraz K 2 )?2. Jaki poziom empatii osiągnęli uczniowie realizującyautorskie programy kształcenia i wychowaniafizycznego (z grupy E 1), a jaki uczniowie z grup kontrolnych(K 1oraz K 2)?Na podstawie badań Dudkowskiego [13] i Ma jorowskiego[14], dotyczących rozwoju innych właściwościosobowościowych (asertywności oraz poczuciawłasnej wartości) założono, że realizacja autorskiegoprogramu kształcenia i wychowania fizycznego w grupieE 1z wykorzystaniem ćwiczeń, zabaw i gier z piłkąrozbudzających empatię będzie determinowała sprawnośćfizyczną co najmniejw takim samym stopniu, jakrealizacja tradycyjnych zajęć wychowania fizycznego(w grupach K 1oraz K 2).Założono również, że uczniowie realizujący autorskiprogram kształcenia i wychowania fizycznego z wykorzystaniemćwiczeń, zabaw i gier z piłką rozbudzającychempatię (grupa E 1) osiągną wyższy jej poziomniż uczniowie realizujący autorskie programy opartena ćwiczeniach, zabawach i grach bez piłki rozbudzającychempatię (grupa kontrolna K 1) oraz tradycyjnegow grupie kontrolnej (K 2).Materiał i metodyW pracy zastosowano metodę eksperymentu pedagogicznego[15]. Badaniami objęto 185 uczniów LiceumOgólnokształcącego nr 17 we Wrocławiu, których podzielonona trzy grupy:• eksperymentalną (E 1) – nazwaną w dalszej częściartykułu „p i ł k a z e m p a t i ą” (64 osoby: 32dziewcząt, 32 chłopców),• kontrolną (K 2) – nazwaną „e m p a t i a b e z p i ł k i”(60 osób: 31 dziewcząt, 29 chłopców),• kontrolną (K 2) – określaną jako „t r a d y c y j n a” (61osób: 30 dziewcząt, 31 chłopców).We wszystkich grupach na zajęciach wychowaniafizycznego realizowano Program nauczania wychowaniafizycznego dla szkół ponadgimnazjalnych Rapacza,Stankiewicza, Jezierskiego [16]. Wszystkie klasy odbywałytrzy godziny lekcyjne wychowania fizycznegow tygodniu. W grupie eksperymentalnej (E 1– „piłkaz empatią”) realizowano autorski program kształceniai wychowania fizycznego z wykorzystaniem ćwiczeń,– 71 –