Stáhnout PDF - Ostravská univerzita v Ostravě

książąt wywodzących się z linii książąt opolskich. O tych właśnie książętach piszący jeszczew końcu XIV wieku kronikarz Piotr z Byczyny niewiele, praktycznie nic nie umiał napisać(„Restaret nunc scribendum de ducibus Opoliensibus et eorum successione nec non actibus; sedquia certitudinaliter quidquam de iis invenire non potui…”). 2Ziemia ta już w średniowieczu odznaczała się innością w stosunku do drugiej części,czyli do Śląska Dolnego. Mocno podkreślał to piszący w samym początku XVI wiekuBartłomiej Stein, który zwracał uwagę też na mieszkańców tej ziemi, posługujących sięjęzykiem polskim. Właśnie język, obok zwyczajów, zdaniem tego kronikarza miał dzielićmieszkańców obu części śląskiej ziemi. 3Górny Śląsk pozostawał na uboczu, z dala od wielkich ośrodków politycznych czykulturalnych, była to peryferyjnie położona kraina. Był więc też krainą tajemniczą, którądopiero odkrywano i poznawano. Dokonywano tego zresztą wielokrotnie. Od końca XVIIIwieku zaczęto tę ziemię nie tylko odkrywać, ale także coraz bardziej podziwiać. Od połowywieku XVIII, czyli od włączenia jej do Prus, zaczęli ją odkrywać także Niemcy. Były to dlanich rzeczywiste peryferie, ze wszystkimi wyobrażeniami i mitami, jakie zwykle niosły z sobątakie tereny, zwłaszcza w odległych czasach. Tak też postrzegał ją J. W. Goethe, odwiedzającTarnowskie Góry, gdzie 4 września 1790 r., dokonał znanego wpisu do księgi, określajączastany tu ogromny postęp techniczny mianem cudu. 4Górny Śląsk zaczął interesować, ale też intrygować. Industrializacja już nawetw swoich początkach wzbudzała zatem podziw, zarówno podróżujących Polaków jaki Niemców. 5Już od czasów odkryć geograficznych zdecydowanie wzrastało zainteresowanie innymiziemiami i podróżami w ogóle. Ale to dopiero w XVIII wieku podróże stały się powszechne.Wiek XVIII z nowymi prądami, nowym myśleniem wyznaczał nowe miejsce podróżom.Wcześniej podróżowano głównie w celach zdobywczych, odkrywczych czy religijnych. Wewspomnianym wyżej stuleciu podróżowano by zwiedzać i poznawać obce ziemie, ale teżstarożytne kultury. Miały więc podróże kształcić, służyć rozszerzaniu własnych wiadomości,celom badawczym, ale też zdobywaniu doświadczeń. 6 Pragmatyzm i utylitaryzm odgrywać2Kronika książąt polskich. In: BIELOWSKI, A. (ed.): Monumenta Poloniae Historica III. Warszawa 1961,s. 540.3Descriptio tocius Silesie et civitatis regie Vratislaviensis per M. Bartholomeum Stenum. In: MARGRAF, H. (ed.):Scriptores rerum Silesiacarum XVII. Breslau 1902.4Odnotował ten wpis znany podróżnik J. G. Schummel, który odwiedził Tarnowskie Góry w 1790 r. – por.KUNICKI, M. (Hg.): Schummels Reise durch Schlesien im Julius und August 1791. Berlin 1995, s. 80–81.5Por. ZIELIŃSKI. A. (ed.): Polskie podróże po Śląsku w XVIII i XIX wieku (do 1863 r.). Wrocław 1974; ZIE-LIŃSKI, A. (ed.): Górny Śląsk i Zagłębie w dawnych opisach. Wiek XIX. Katowice 1984; KUNICKI, M.: c. d.6O podróżach por. KANIONKA-STRASZAKOWA, J.: „Do ziemi naszej“ Podróżę romantyków. Kraków 1988,s. 8. Por. też KOWALCZYK, M. E.: Podróże po Europie w XVIII wieku. In: SZYMAŃSKI, J. (ed.): Trzy relacjez podróży po Śląsku w XVIII i XIX wieku. Katowice – Gliwice 2006, s. 185–202.48