YIL 2016 SAYI 26

More documents

Recommendations

Info

İSTANBUL KÜLTÜR ve SANAT DERGİSİ SEZAİ KARAKOÇ’UN “HATIRALAR”INDA İSTANBUL KAHVELERİ / Cem SÖKMEN yansıyor oraya. Işığıyla, aydınlığıyla, aynalığıyla, loşluğuyla, gölgeleriyle, kabartmalarıyla. Kuruluşunu ve çok sonraları kapanışını gördüğümüz kahve. Sonra ona bir yazlık kısım eklendi. 1962-1970 arasında geceleri genellikle oradaydık. 1965’e kadar yazları memuriyet dolayısıyla Anadolu’nun muhtelif yerlerine gittim. 1965’de Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü kontrolörlüğünden ayrıldım. Diriliş’in ikinci ve kesin doğuşu 1966’da oldu. Geceleri kıraathanedeydik. Evlerimiz elverişli değildi buluşmalara. Yazıhanelerimize gündüz gelenler çok sayıda değildiler. İşleri ve okulları dolayısıyla gündüz gelemeyenler gece Sezai Karakoç kahvede yanımıza geliyorlardı. Diriliş’in çıkışı kahvede bir esinti, dalgalanma doğururdu. Olaylar farklı ve çeşitli yorumlarıyla oraya yansırdı. Dergi kapandıktan bir süre sonra yazmaya başladığım Babıali’de Sabah Gazetesi daha geceden kıraathaneye gelirdi. Çok defa Sütun yazılarımı orada yazmıştım. Ve ordan götürür, matbaaya verirdik. Bütün bunlar gece olurdu. Ramazan geceleri, bu faaliyetlere bir bereket ufku ve sağnağı gibi tesir ederdi.” 6 Sezai Karakoç’un tarihi yarımadadaki başka bir mekânı da Babıali ile Sirkeci’nin ortasında bulunan Meserret Kıraathanesi’dir. Meserret Kıraathanesi 1900’lerin başına dayanır. Meserret, Babıali’nin hem hükümet merkezi olarak hem de basın merkezi olarak bilindiği dönemlerin tanıdığıdır. Gazetelerin muhabirleri burada birbirleriyle haber alış-verişi yapar, haberleri konuşurlar. Sezai Karakoç Meserret’i en çok Necip Fazıl’la hatırlar. Hatıralar’ında en çok yer verdiği isimlerden biri olan Necip Fazıl’la yakınlığı 1950’lerin başına, Mülkiye yıllarına dayanır. Bu yıllarda Necip Fazıl Ankara’ya geldikçe başta Ulus’taki İstanbul Pastahanesi olmak üzere değişik mekânlarda görüşürler. Sezai Karakoç İstanbul’a gelince ilk uğradığı yerlerden biri yönetim yeri Babıali’de bulunan Necip Fazıl’a ait Büyük Doğu dergisidir. Karakoç, Necip Fazıl’la Meserret’te buluştuğu günleri şöyle anlatır: “Meserret Kıraathanesi zaman zaman uğradığım bir yerdi. Vaktiyle pek meşhur olan kahvenin eski özelliği pek kalmamıştı. Ayaküstü ya da kısaca uğranabilecek bir yerdi. Eskiden kalma büyük aynalar toz içindeydi. Ben espri olarak: ‘bu aynaların herhalde Meşrutiyet’ten bu yana tozu alınmamış. Acaba ne zaman temizlenecek bunlar?’ derdim. Necip Fazıl Bey’le de kısa süreli oturmalarımız olmuştu Meserret’te. Bir yazının provasını yapmak için falan. Kahveye bir dilsizler grubu devam ederdi. Bir masaya otururlar, elleriyle, kollarıyla müthiş bir sohbete dalarlardı. Arada bir de hep birlikte gülerlerdi. Kahvedekiler de dönüp bakardı. Hatta 27 Mayıs İhtilali’nden sonra Necip Fazıl Bey, bir günlük fıkrasının başlığını ‘Meserret’in Dilsizleri’ diye koymuştu. O dilsiz grubunu fevkalade tasvir ettikten sonra onların ihtilalin baskı havasında bile istedikleri gibi konuştuklarını ama bizim sustuğumuzu söylüyor ve yazısını şöyle bağlıyordu: ‘Onlar Meserret’in dilsizleri, bizse hürriyetin!’ 7 Yazının başlarında Sezai Karakoç’un farklı çevrelerle olan beraberliklerinden bahsetmiştik. Beyazıt kahvelerinde ağırlıklı olarak Türkiye’deki muhafazakârlık birikimi içinde yer etmiş isimlerle bir araya gelen Sezai Karakoç’un bir de Mülkiye yıllarına dayanan dostlukları vardır. Şiir ve edebiyat merkezli bu çevrede daha sonra “50 kuşağı” olarak adlandırılacak isimlere rastlanır. Sezai Karakoç İstanbul’a geldikten sonra bu isimlerden bazılarıyla Aksaray’daki Bulvar Pastahanesi’nde görüşür. “İstanbul’a geldiğimde gerek liseden tanıdığım, gerek edebiyat alanındaki görüşüm sebebiyle beni tanıyan bazı gençler beni görmeye gelmişlerdi. Birkaç defa Aksaray’da Bulvar’da, Bulvar Çay Salonunda buluştuk. Adnan Özyalçıner, Kemal Özer, Onat Kutlar, Hilmi Yavuz, Ülkü Tamer ve arkadaşlarıyla, bu gençler ki bizim hemen arkamızdan gelen kuşağı temsil ediyorlardı edebiyatta.” 8 Sezai Karakoç, bu kuşağın en bilinen isimlerden biri olan Cemal Süreya ile İstanbul’da görüşmeye devam eder. Bu görüşmelerin adresi genellikle Beyoğlu’ndaki Baylan Pastahanesi’dir. “Beyoğlu’nda Baylan Pastahanesi, şairlerin, yazarların uğradığı bir yerdi. Ben de oraya giderdim. Yazı ve şiirlerimi orda yazardım. Bazan da Cemal’le giderdik. Fazıl Hüsnü Dağlarca ve bazı gençler oraya gelirdi.” 9 Baylan Pastahanesi 50’li yıllarda Attila İlhan’ın müdavimi olduğu, Kemal Tahir’in zaman zaman gittiği bir mekândır. Sezai Karakoç anılarında Baylan’dan söz ederken bu pastanenin bir geleneğin parçasına oluşuna vurgu yapar: “Baylan, Tanzimatla başlayan Batı tipi kahve, pastahane sohbetlerinin yapıldığı sonuncu buluşma yeriydi edebiyatçılar için. Daha önceleri edebiyatçılar Löbon, Tokatlıyan vb. de buluşurlarmış.” 10 Baylan Pastanesi’nin 1967’de kapandığı bilinmektedir. Sezai Karakoç 1965’te memuriyetten ayrıldıktan sonra maddi açıdan sıkıntılı geçen günleri hatırlarken “Geceleri Marmara kahvesinde gündüzleri Baylan pastanesinde, evde ve sokakta geçen bu aylar üzüntü, düşünce, umutsuzluk ve hayal ayları oldu.” ifadesini kullanır. Bu sözlerden Sezai Karakoç’un İstanbul’a geldiği 1955’ten Baylan Pastanesi’nin kapandığı 1967 yılına kadar bu mekâna devam ettiği anlaşılmaktadır. Sezai Karakoç’un Beyoğlu’nda Baylan’la beraber andığı bir diğer mekân da İstiklal caddesinin hemen girişinde bulunan Eftalikos Kahvesi’dir. Sait Faik’in bir hikayesine 138
SEZAİ KARAKOÇ’UN “HATIRALAR”INDA İSTANBUL KAHVELERİ / Cem SÖKMEN İSTANBUL KÜLTÜR ve SANAT DERGİSİ konu olan bu kahve Sezai Karakoç’un hatıralarına Fazıl Hüsnü Dağlarca ile yaptıkları bir sohbetle dahil olur: “Bir gün Taksim Meydanı’na bakan Eftalikos Kahvesine gitmiştim. Fazıl Hüsnü Dağlarca, oturmuş meydanı seyrediyordu. Beni görünce çağırdı. Çay içip sohbet ettik…. Eftalikos Kahvesi. İlhan Berk’in şiirinde de adı geçen kahve. Cumartesi günleri öğleden sonra iyice hareketlenen meydanı güneşli havalarda oturup seyredebileceğiniz ya da kendi başınıza orada hayallere ve düşüncelere dalabileceğiniz, açık ve kapalı yeri olan bir kahveydi.” 11 … Sezai Karakoç’un edebiyat ve düşünce odaklı “insan adaları”na dâhil oluşu en azından 1950’lerin başına, Mülkiye kantinine dayanır. Zamanla Mülkiye kantininin yanına Ulus’taki İstanbul Pastanesi de eklenir. Buralarda bir yandan kendi yaş kuşağından arkadaşlarla “birbirini yetiştirme” bir yandan da yazdığı-söylediği takip edilen ustalarla “birlikte öğrenme” hikâyesi ortaya çıkar. Ankara’dan sonra İstanbul yılları hem Büyük Doğu’dan Diriliş dergisine uzanan bir süreci hem de Baylan, Eftalikos, Meserret, Bahar, Acem’in Kahvesi, Marmara gibi kültür mahfillerinde yeni dostlukları ve yeni usta-çırak ilişkilerini doğurur. Andığımız mekânların ortadan kalkması, ölümler, şehir değiştirmeler ve hayat tarzı/görüşümüzdeki büyük değişimlere rağmen Sezai Karakoç okuyucu ve takipçileriyle yüz yüze iletişimi devam ettirmiştir. 1980’lerde Beyazıt’taki Yıldız Kıraathanesi ve zaman zaman Erenler Çay Bahçesi’nde sohbet halkalarının merkezinde bulunmuştur. Uzun yıllar Cağaloğlu’nda faaliyet gösteren ve birkaç yıl önce Haseki’ye taşınan Diriliş Yayınevi bürosu ile yine Haseki’de bulunan Yüce Diriliş Partisi İstanbul il temsilciliğinde takipçilerini ağırlamaya devam etmektedir. Dipnotlar 1 Sezai Karakoç, "Hatıralar", Diriliş Dergisi, Sayı:72, 1 Aralık 1989, s.9 2 Sezai Karakoç, "Hatıralar", Diriliş Dergisi, Sayı:70, 17 Kasım 1989, s.14 3 Sezai Karakoç, "Hatıralar", Diriliş Dergisi, Sayı:82, 9 Şubat 1990, s.9 4 Sezai Karakoç, "Hatıralar", Diriliş Dergisi, Sayı:82, 9 Şubat 1990, s.9 5 Sezai Karakoç, "Hatıralar", Diriliş Dergisi, Sayı:82, 9 Şubat 1990, s.9 6 Sezai Karakoç, "Samanyolunda Ziyafet", İstanbul, Diriliş Yayınları, 2004, s.127-128 7 Sezai Karakoç, "Hatıralar", Diriliş Dergisi, Sayı:81, 2 Şubat 1990, s.7 8 Sezai Karakoç, "Hatıralar", Diriliş Dergisi, Sayı:71, 24 Kasım 1989, s.8 9 Sezai Karakoç, "Hatıralar", Diriliş Dergisi, Sayı:70, 17 Kasım 1989, s.7 10 Sezai Karakoç, "Hatıralar", Diriliş Dergisi, Sayı:74, 15 Aralık 1989, s.9 11 Sezai Karakoç, "Hatıralar", Diriliş Dergisi, Sayı:74, 15 Aralık 1989, s.8-9 Meserret Kıraathanesi’nin bulunduğu bina, 2015 139
Page 1:
YIL: 2016 SAYI: 26 5
Page 5 and 6:
İÇİNDEKİLER İSTANBUL’UN YİT
Page 7 and 8:
SUNUŞ Dünyanın değişik kentler
Page 9:
TAKDİM Yeni bir yıla yeni ümitle
Page 12 and 13:
İSTANBUL KÜLTÜR ve SANAT DERGİS
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 19 and 20:
TÜRK EDEBİYATININ KÜLLÜK DEVRİ
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 29 and 30:
AHMED GÜNER SAYAR İLE İSTANBUL
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
Page 45 and 46:
EDEBİYATÇILARIN VE GAZETECİLERİ
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57:
www.mehmetefendi.com İhap Hulusi
Page 60 and 61:
Page 62 and 63:
Page 64:
Page 68 and 69:
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 77 and 78:
KAZANCIGİL KONAĞI’NDA BİR GECE
Page 79 and 80:
Page 81:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 89 and 90: SÖZ İLE SAZIN REFAKATİ: EDEBİYA
Page 99 and 100: ŞEREFU’L-MEKÂN Bİ’L-MEKÎN R
Page 101 and 102: ŞEREFU’L-MEKÂN Bİ’L-MEKÎN /
Page 103 and 104: ŞEREFU’L-MEKÂN Bİ’L-MEKÎN /
Page 107 and 108: AMİR ATEŞ: MUSİKİYE ADANMIŞ B
Page 115 and 116: OSMANLI KÜLTÜR VE MEDENİYET DÜN
Page 127 and 128: MÜNİF PAŞA KONAĞI'NIN RENKLİ M
Page 129 and 130: Şekib Arslan’ın Sabuncu ile yap
Page 131 and 132: MÜNİF PAŞA KONAĞI'NIN RENKLİ M
Page 133 and 134: MÜNİF PAŞA KONAĞININ RENKLİ M
Page 137 and 138: SEZAİ KARAKOÇ’UN “HATIRALAR
Page 139: SEZAİ KARAKOÇ’UN “HATIRALAR
Page 144 and 145: İSTANBUL KÜLTÜR ve SANAT DERGİS
Page 146: İSTANBUL KÜLTÜR ve SANAT DERGİS
Page 153 and 154: SOHBETİN OLMAZSA OLMAZI: KAHVE Cen
Page 155: SOHBETİN OLMAZSA OLMAZI: KAHVE / C
Page 164 and 165: “İSTANBUL’UN SANAT Şunu kabul
Page 166 and 167: İSTANBUL MEKÂN Nevmekan Bağlarba
Page 168 and 169: AJANDA DERS İLE SOHBET ARASINDA Ş
show all

YIL 2016 SAYI 26

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?