Światową Zgoda

Światowa Zgoda
Rozdział 13 — Niderlandy i Skandynawia w zasięgu
reformacji
W Niderlandach papieska tyrania wcześnie wywołała zdecydowany sprzeciw. Już na
siedemset lat przed wystąpieniem Lutra papież został odważnie skrytykowany przez dwóch
tamtejszych biskupów, którzy posłani jako ambasadorzy do Rzymu poznali prawdziwy
charakter „świętej stolicy”: „Bóg uczynił dla swej oblubienicy i królowej Kościół jako
szlachetne i wieczne postanowienie dla jej rodziny i dał jej posag, który nie przemija, ani
nie ulega zniszczeniu, oraz wieczną koronę i berło. (...) wszystkie te dobrodziejstwa ty,
rzymski biskupie, jak złodziej zatrzymałeś dla siebie. Zasiadłeś w świątyni Bożej jako Bóg,
zamiast pasterzem stałeś się wilkiem dla owiec. (...) Chcesz, abyśmy uznawali ciebie za
arcykapłana, ale postępujesz bardziej jak tyran. (...) Zamiast być sługą sług, jak siebie
nazywasz, pragniesz być panem panów. (...) Gardzisz przykazaniami Bożymi (...).
Budowniczym Kościoła aż po krańce ziemi jest Duch Święty. Miasto naszego Boga,
którego jesteśmy obywatelami, sięga aż do nieba i jest większe od miasta nazwanego przez
świętych proroków Babilonem, które twierdzi, że jest boskie, wznosi się do nieba oraz
przechwala się, iż jest nieśmiertelne i że nigdy nie błądzi i błądzić nie może”. — G. Brandt,
History of the Reformation in and About the Low Countries I, 6. {WB 126.1}
W każdym stuleciu powstawali inni, by powtórzyć ten protest, a pierwsi nauczyciele,
którzy na wzór misjonarzy waldensów przemierzali wiele krajów, przybierając różne imiona
i głosząc wszędzie ewangelię, dotarli także do Niderlandów. Szybko szerzyły się ich nauki.
Przetłumaczyli także na język holenderski Biblię waldensów. Oświadczyli, iż „jest w niej
wiele dobrego, bowiem nie ma tam żadnych żartów ani baśni, żadnych głupstw ani oszustw,
lecz same słowa prawdy. Wprawdzie tu i tam znajduje się twarda skorupa, ale mimo
wszystko łatwo jest odnaleźć jądro i słodycz tego, co dobre i święte”. — Tamże I, 14. Tak w
XII wieku pisali zwolennicy pierwotnej, czystej wiary. {WB 126.2}
Rozpoczęły się papieskie prześladowania, ale wierzących wciąż przybywało. Mimo
płonących stosów i tortur, stanowczo głosili oni, że Biblia jest jedynym nieomylnym
autorytetem w sprawach religii i że „nikogo nie wolno zmuszać do wiary, lecz należy go
pozyskać głoszeniem”. — Martyn II, 87. {WB 126.3}
Nauki Lutra znalazły w Niderlandach podatny grunt i pojawili się gorliwi ludzie
głoszący ewangelię. Jednym z nich, pochodzącym z pewnej prowincji Holandii, był Menno
Simons. Wychowany w duchu rzymskokatolickim i przeznaczony do stanu kapłańskiego nie
znał Biblii, a bojąc się zejścia na manowce herezji, nie próbował jej nawet czytać. Gdy
ogarnęły go wątpliwości co do nauki o przeistoczeniu potraktował je jako pokusę szatana i
szukał ucieczki w modlitwie oraz spowiedzi, niestety, na próżno. Oddał się więc różnym
uciechom, by zagłuszyć głos sumienia, ale i to nie pomagało. Po pewnym czasie zaczął
156